Η βιολογική καλλιέργεια των Μπιζελιών (Αρακάς – κτηνοτροφικό μπιζέλι) Σχολιάστε
Με την ονομασία μπιζέλι είναι γνωστά διάφορα είδη του γένους Pisum της οικογένειας των ψυχανθών, όπως ο αρακάς και το κτηνοτροφικό μπιζέλι. Με καταγωγή από την Αιθιοπία, τη Δ. Ασία και τις παραμεσόγειες περιοχές, ο αρακάς καλλιεργείται σε πολλές περιοχές για τον εδώδιμο σπόρο του.
Είναι ένα ετήσιο, ποώδες φυτό μικρής έως μεγάλης ανάπτυξης (30-200 εκ.), με το ύψος του να εξαρτάται από την ποικιλία έτσι, έχουμε τις νάνες, ημι-νάνες και τις αναρριχώμενες ποικιλίες. Μορφολογικά, το φυτό σχηματίζει λεπτούς εύθραυστους βλαστούς και στις αναρριχώμενες ποικιλίες φέρει έλικες στις άκρες των φύλλων. Γενικά, τα φύλλα του είναι σύνθετα με 3-5 ζεύγη φυλλαρίων καλά ανεπτυγμένο ριζικό σύστημα που, όπως συμβαίνει σε όλα τα φυτά της οικογένειας, φέρει φυμάτια που δημιουργούν συμβιωτική σχέση με τα αζωτοδεσμευτικά βακτήρια.
Τα άνθη του φύονται στις μασχάλες των φίλων, με λεία επιφάνεια, χρώματος άσπρου, κίτρινου ή υποκίτρινου και αποτελούν χαρακτηριστικό διάκριση από τα κτηνοτροφικά μπιζέλια που έχουν κόκκινα άνθη. Ο καρπός του ονομάζεται λοβός και μπορεί να είναι κυλινδρικός ή πεπλατυσμένος, πράσινος ή κίτρινος και περιέχει 4-8 σπόρους, σφαιρικούς διαφόρου μεγέθους.
Τα μπιζέλια και ο αρακάς έχουν αποτελέσει μέρος της ανθρώπινης διατροφής για εκατοντάδες χρόνια και καταναλώνονται ευρέως σε όλο τον κόσμο. Το θερμιδικό περιεχόμενο τους είναι αρκετά χαμηλό, με μόνο 62 θερμίδες ανά 1/2 φλιτζάνι (170 γραμμάρια), με το 70% περίπου αυτών των θερμίδων να προέρχεται από υδατάνθρακες και οι υπόλοιπες να προέρχονται από πρωτεΐνες και ένα μικρό ποσό λίπους. Επιπλέον, περιέχουν σχεδόν κάθε βιταμίνη και ορυκτό καθώς και μια σημαντική ποσότητα ινών.
Καλλιεργητικές φροντίδες
Κλίμα και έδαφος: Ο αρακάς ως φυτό των ψυχρών εποχών του έτους ευδοκιμεί σε περιοχές με ήπιο χειμώνα και παρουσιάζει μέτρια ανθεκτικότητα στις χαμηλές θερμοκρασίες. Άριστη θερμοκρασία ανάπτυξης θεωρείται μεταξύ 10-18οC, μικρότερες από -3οC καταστρέφουν το φυτό ενώ μεγαλύτερες από 24οC μειώνουν την ποιότητα των σπόρων.
Είναι ευαίσθητο στη ξηρασία και γι’ αυτό πρέπει να κάνουμε συχνές αρδεύσεις. Αν και δεν είναι απαιτητικό και μπορεί να καλλιεργηθεί σε ποικιλία εδαφών, προτιμά τα μέσης σύστασης, γόνιμα, πλούσια σε οργανική ουσία και pH5,5-7 εδάφη.
Εγκατάσταση της καλλιέργειας: Κάνουμε απευθείας σπορά τους μήνες Σεπτέμβριο- Νοέμβριο ή Φεβρουάριο- Μάρτιο ανάλογα με την περιοχή. Κατά τη σπορά θα πρέπει να επικρατούν ευνοϊκές συνθήκες, με τη θερμοκρασία του εδάφους να είναι πάνω από 4,5 οC. Όσων αφορά τις αποστάσεις αυτές διαφέρουν ανάλογα την ποικιλία έτσι, στις νάνες οι γραμμές θα πρέπει να απέχουν 20-40 εκ. και στις αναρριχώμενες 60-100 εκ. ενώ πάνω στις γραμμές τα φυτά θα πρέπει να απέχουν μεταξύ τους 10-20 εκ.
Λίπανση: Πρόκειται για ένα φυτό με λιγοστές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία, κυρίως λόγο της συμβίωσης του με τα αζωτοβακτήρια, με αποτέλεσμα η προσθήκη κομπόστ ή κοπριάς στο έδαφος πριν την καλλιέργεια να επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες του φυτού.
Συγκομιδή: Συλλέγουμε τον αρακά όταν οι σπόροι του αποκτήσουν το τελικό τους μέγεθος και πριν αρχίσουν να σκληραίνουν. Ανάλογα με την εποχή που καλλιεργήσαμε η συγκομιδή ξεκινά 2-2,5 μήνες μετά τη σπορά.
Αμειψισπορά- Συγκαλλιέργεια
Ο πρώιμος αρακάς μπορεί να ακολουθήσει την καλλιέργεια πράσων, πεπονιού, κρεμμυδιών, πατάτας, κολοκυθιού αλλά και ντομάτας. Μπορεί να καλλιεργηθεί μαζί με λάχανα και μαρούλια που αναπτύσσονται καλά στη σκιά του αλλά και με παντζάρια, καρότα και ροδάκινα.
Προβλήματα της καλλιέργειας
Τα φυτά νεκρώνονται χωρίς φανερό λόγο: Αν τα φυτά δεν εμφανίζουν συμπτώματα αρρώστιας αλλά νεκρώνονται προτού σχηματίσουν λοβούς, πιθανόν να έχουν υποστεί υψηλές θερμοκρασίες και έτσι προληπτικά φροντίζουμε να καλλιεργούμε νωρίτερα.
Η φθινοπωρινή παραγωγή είναι φτωχή: Οφείλεται και πάλι στις υψηλές θερμοκρασίες και στην έκθεσή τους σε έντονο φως, για να τα προστατεύσουμε σκιάζουμε τα φυτά κατά τον πρώτο μήνα με ένα δίχτυ και προσθέτουμε γύρω από τα φυτά ένα λεπτό στρώμα εδαφοκάλυψης.
Κατεστραμμένα σπέρματα: Πιθανόν πρόκειται για προσβολή από την κάμπια των μπιζελιών. Προληπτικά για να αποφύγουμε τις ζημιές, επιλέγουμε πρώιμες ποικιλίες και αλωνίζουμε αμέσως μετά τη συγκομιδή για να καταστρέψουμε τις μπάμιες που είναι ακόμα μέσα στους λοβούς ή απομακρύνουμε τα φυτικά υπολείμματα. Επίσης, μπορούμε να κάνουμε εδαφοκάλυψη στα νεαρά φυτά και αν το πρόβλημα είναι έντονο να επέμβουμε με βάκιλο Θουριγγίας.
Τρύπιος σπόρος: Μάλλον οφείλεται σε προσβολή από τον Βρούχο των μπιζελιών για τον οποίο προληπτικά απομακρύνουμε και καταστρέφουμε τα υπολείμματα της καλλιέργειας ή τα παραχώνουμε με όργωμα βαθιά στο έδαφος, τουλάχιστον 20εκ. Ακόμη, χρησιμοποιούμε υγιή σπόρο και εφαρμόζουμε ψεκασμούς κατά το στάδιο της εμφάνισης των πρώτων λουλουδιών και πριν σχηματιστούν οι λοβοί.
Σε περίπτωση όπου παρατηρήσουμε την ενήλικη μορφή του, ψεκάζουμε με ροτενόνη και πυρεθρίνη μαζί.
Κίτρινα μαραμένα φυτά: Εδώ πιθανόν να έχουμε προσβολή από αφίδες που απομυζούν τους χυμούς με αποτέλεσμα τα φυτά να κιτρινίζουν, να μαραίνονται και πολλές φορές να νεκρώνονται. Σε βαριές προσβολές παρατηρείται αραίωση της καλλιέργειας, διακοπή της ανάπτυξης των φυτών και μείωση των αποδόσεων. Σε περίπτωση παρατεταμένων προσβολών μπορεί να προκληθεί μειωμένη άνθηση αλλά και ανθόπτωση. Απομακρύνουμε τις αφίδες ψεκάζοντας με πίεση νερό ή με εντομοκτόνα σαπούνια και σε μεγάλες προσβολές κάνουμε ψεκασμούς με ροτενόνη και πυρεθρίνη μαζί.
Μαραμένα φυτά: Αν παρατηρήσουμε τον σχηματισμό στοών στις ρίζες και τα στελέχη τότε η προσβολή οφείλεται στη μύγα του λάχανου, την οποία ελέγχουμε σκορπίζοντας στάχτη ή σκόνη ασβεστίου γύρω από τη ρίζα των φυτών ή σκονίζουμε με φωσφορικά πετρώματα ή γη διατόμων. Ο καλύτερος έλεγχος γίνεται με την παρεμπόδιση των ενηλίκων να εναποθέσουν τα αυγά τους δημιουργώντας φράγματα γύρω από τα φυτά με οργανικά υπολείμματα.
Καχεκτικά, κιτρινισμένα φύλλα με λευκό επίχρισμα: Εδώ έχουμε προσβολή από ωίδιο που μπορεί να προσβάλει και τους λοβούς δημιουργώντας καστανές κηλίδες ή γραμμώσεις.
Προληπτικά επιλέγουμε να κάνουμε πρώιμη σπορά και χρήση ανθεκτικών ποικιλιών. Τα προγράμματα αμειψισποράς με ανθεκτικά φυτά μπορούν επίσης να δράσουν προληπτικά ενώ σε έντονες προσβολές εφαρμόζουμε ψεκασμούς με θειάφι.
Ακανόνιστες μαύρες έως κοκκινωπές κηλίδες: Τις συναντάμε σε όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού και πρόκειται για προσβολή από ασκοχύτωση. Η ασθένεια εμφανίζεται σε υγρές περιοχές όπου επικρατούν πολλές βροχοπτώσεις, προκαλεί ξήρανση των φύλλων, τα οποία κρέμονται από τους βλαστούς δίνοντας μια εικόνα αποξηραμένου σανού, οι βλαστοί γίνονται αδύνατοι και μπορεί να σπάζουν ενώ στους λοβούς σχηματίζονται βυθισμένες κηλίδες.
Προληπτικά για τον έλεγχο της ασθένειας επιλέγουμε υγιή σπόρο, απομακρύνουμε και καταστρέφουμε τα υπολείμματα, κάνουμε 3ετή ή 4ετή αμειψισπορά και επιλέγουμε χωράφια απαλλαγμένα από τον μύκητα. Τέλος, ψεκάζουμε με χαλκό ή θειάφι για την καταπολέμησή του.
ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ: