Η βιολογική καλλιέργεια του κρεμμυδιού 1

Η καλλιέργεια του κρεμμυδιού

Το κρεμμύδι με καταγωγή από τη Νοτιοδυτική Ασία όπου απαντάται ως αυτοφυές, είναι ένα από τα πλέον διαδεδομένα λαχανικά παγκοσμίως. Πρόκειται για ένα φυτό μονοκοτυλήδονο, ποώδες με διετή βιολογικό κύκλο και ριζικό σύστημα θυσσανώδες που αναπτύσσεται σε βάθος 30-45εκ.

Τα φύλλα του είναι επιμήκη, σωληνωτά με πράσινο σκούρο χρώμα και οι βάσεις τους (κολεοί) περιβάλλουν τον κεντρικό άξονα σχηματίζοντας τον βολβό. Τα εσωτερικά φύλλα είναι σαρκώδη ενώ τα εξωτερικά λεπτά-υμενώδη και παίρνουν το χαρακτηριστικό χρώμα της ποικιλίας, που μπορεί να είναι λευκό, κίτρινο ή κόκκινο.

Η καυστικότητα και η χαρακτηριστική γεύση των βολβών οφείλεται στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε θειοσουλφίνες, σουλφίνες, σουλφοξείδια και άλλες αρωματικές ουσίες με βάση το θείο.

Φυσιολογικές ιδιότητες

Τα κρεμμύδια είναι πλούσια σε θρεπτικά συστατικά, έχουν χαμηλές θερμίδες αλλά  υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες και μέταλλα. Είναι ιδιαίτερα πλούσια σε βιταμίνη C που ωφελεί στο ανοσοποιητικό σύστημα, τη παραγωγή κολλαγόνου, την υγείας των οστών και την απορρόφηση του σιδήρου. Είναι επίσης πλούσια πηγή βιταμίνης Β, συμπεριλαμβανομένων του φυλλικού οξέος (B9) και της πυριδοξίνης (B6) – που παίζουν βασικούς ρόλους στον μεταβολισμό, την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και τη λειτουργία των νεύρων. Τέλος, είναι μια καλή πηγή καλίου που είναι σημαντικό για τη φυσιολογική κυτταρική λειτουργία, την ισορροπία των υγρών, τη νεφρική λειτουργία και τη συστολή των μυών.

Ακόμη, τα κρεμμύδια περιέχουν αντιοξειδωτικά και ενώσεις που καταπολεμούν τη φλεγμονή, μειώνουν τα τριγλυκερίδια και  τα επίπεδα χοληστερόλης τα οποία μπορεί να περιορίσουν τον κίνδυνο καρδιακής νόσου. Οι ισχυρές αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους μπορούν επίσης να βοηθήσουν στη μείωση της υψηλής πίεσης του αίματος και στην προστασία από θρόμβους. Επιπροσθέτως, οι ανθοκυανίνες που περιέχουν έχει βρεθεί ότι προστατεύουν από ορισμένους τύπους καρκίνου και διαβήτη.

Καλλιεργητικές φροντίδες

Κλίμα και έδαφος: Το κρεμμύδι είναι φυτό των ψυχρών εποχών του έτους και ανθεκτικό στους παγετούς. Αναπτύσσεται σε θερμοκρασία 13-27οC, με άριστη θερμοκρασία βλάστησης 18οC. Στα πρώτα στάδια της ανάπτυξής του θα πρέπει να επικρατούν χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλή σχετική υγρασία ενώ κατά την ωρίμανση των βολβών απαιτείται ζεστός και ξηρός καιρός.

Αναπτύσσεται σε ελαφρά, γόνιμα, πλούσια σε οργανική ουσία εδάφη, καλά στραγγιζόμενα  και  pH6-6,8. Τα αλκαλικά εδάφη θεωρούνται ακατάλληλα αλλά δεν ευδοκιμεί και σε εδάφη με pHχαμηλότερο από 6, λόγω έλλειψης ιχνοστοιχείων ή τοξικότητας από μαγνήσιο ή αλουμίνιο.

Λίπανση: Τα κρεμμύδια χρειάζονται υψηλές ποσότητες αζώτου και καλίου και μέτριες φωσφόρου. Μπορούμε να καλύψουμε τις θρεπτικές τους ανάγκες σε στοιχεία με την ενσωμάτωση στο έδαφος κομπόστ ή άλλων οργανικών λιπασμάτων κατά την περίοδο της άνοιξης. Ακόμη, μπορούμε να εφαρμόσουμε εδαφοκάλυψη με κομπόστ ή οργανικά υπολείμματα που βοηθούν στην πρόληψη των ασθενειών και στον έλεγχο των αγριόχορτων.

Σε φτωχά εδάφη προστίθεται ως βασική λίπανση, εφ’ όσον είναι διαθέσιμη, κοπριά καλά χωνεμένη σε ποσότητα 3-5 τόνους το στρέμμα ή εφαρμόζεται χλωρή λίπανση με ψυχανθή φυτά (βίκο, λαθούρι κ.α.). Ενδεικτικά σπορά γίνεται το Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο και το Φεβρουάριο κόψιμο και ενσωμάτωση και ακολουθεί η σπορά του κρεμμυδιού.

Άρδευση: Για την καλλιέργεια του κρεμμυδιού απαιτείται συχνή άρδευση και εξαιτίας του επιφανειακού ριζικού του σύστημα οι διακυμάνσεις της μπορούν να δημιουργήσουν προβλήματα. Κρίσιμες θεωρούνται η περίοδος της εγκατάστασης της καλλιέργειας και η περίοδος ανάπτυξης των βολβών όπου η έλλειψη νερού έχει ως αποτέλεσμα την αναβλάστηση των φυτών μετά από άρδευση, σχίσιμο και την παραγωγή διπλών βολβών.  Τα ποτίσματα περιορίζονται την περίοδο της ωρίμανσης των βολβών και συνήθως διακόπτονται περίπου ένα μήνα πριν τη συγκομιδή για να ξεραθεί το υπέργειο τμήμα. Η υπερβολική υγρασία κατά την ωρίμανση μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό επίκτητων ριζών, αύξηση των προσβολών από ασθένειες, σχισίματα ή παραγωγή διπλών βολβών.

Το νερό του ποτίσματος εφαρμόζεται στην καλλιέργεια με τους παρακάτω κατά περίπτωση τρόπους: Τεχνητή βροχή, μικρομπέκ (είναι η πιο συνήθης εφαρμογή), στάγδην άρδευση, αυλάκια, κατάκλυση.

Το πότισμα της καλλιέργειας πρέπει να γίνεται τις πρωινές ώρες, ώστε τα φυτά να στεγνώσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Όταν η καλλιέργεια πλησιάζει την ωρίμανση τα ποτίσματα σταματούν (ένα δεκαήμερο πριν τη συγκομιδή και αφού τα φυτά έχουν αρχίσει να ‘’γέρνουν’’).

Εγκατάσταση: Η εγκατάσταση της καλλιέργειας μπορεί να γίνει με απευθείας σπορά στον αγρό κατά το πρώτο δεκαπενθήμερο του Οκτωβρίου και για όψιμες ποικιλίες τους μήνες Φεβρουάριο- Μάρτιο. Για να πετύχουμε την παραγωγή μεγάλων βολβών επιλέγουμε να σπείρουμε σε αποστάσεις 40-60 εκ. μεταξύ των γραμμών και 8-15εκ. επί αυτών, αν επιθυμούμε μικρότερου μεγέθους βολβού μειώνουμε και τις αποστάσεις.

Για την φύτευση απαιτείται  μια καλή προετοιμασία του εδάφους, τουλάχιστον 4 εβδομάδες πριν τη σπορά κατεργαζόμαστε το έδαφος σε βάθος 10εκ. και στη συνέχεια κάνουμε ένα φρεζάρισμα ή σβάρνισμα.

Επίσης, η εγκατάσταση μπορεί να γίνει και με μεταφύτευση σπορόφυτων με πλεονέκτημα την πρωίμιση της παραγωγής και την καλύτερη ανάπτυξη και απόδοση των φυτών.

Συγκομιδή: Όταν πλησιάζει η ωρίμανση των βολβών οι λαιμοί συρρικνώνονται και χάνουν την σκληρότητα τους ενώ τα φύλλα, αν και πράσινα ακόμη, λυγίζουν. Η συλλογή τους σε αυτό το στάδιο θα οδηγήσει σε μια κακή συντήρηση.

Κατά τη συλλογή τους απλώνουμε τα κρεμμύδια στο χωράφι για περίπου 10 μέρες ώστε να ξεραθούν ή τα τοποθετούμε σε ένα σκιερό μέρος.

Η συγκομιδή αρχίζει όταν στεγνώσει το έδαφος και επικρατούν καλές καιρικές συνθήκες.

Προβλήματα της καλλιέργειας

Τροφοπενίες

Η έλλειψη του αζώτου προκαλεί χλώρωση των φύλλων και κάνει τα φυτά καχεκτικά με σκληρό λαιμό που δύσκολα λυγίζει κατά την ωρίμανση. Επίσης, συναντάται και έλλειψη χαλκού που αποχρωματίζει τις κίτρινες και κόκκινες ποικιλίες και κάνει τους χιτώνες λεπτούς και εύκολα διαχωριζόμενους.

Προβλήματα του φυτού και των φύλλων

Μάρανση φυταρίων: Καθώς μπορεί να οφείλεται σε υπερβολική υγρασία εδάφους προτιμάται να καλλιεργούμε σε σαμάρια.

Τα φυτά μαραίνονται και πεθαίνουν: Σε αυτήν την περίπτωση αιτία μπορεί να είναι είτε οι σιδηροσκώληκες είτε τα σταχτοσκούληκα. Για την αντιμετώπιση τους χρησιμοποιούμε δολώματα και σκορπάμε στο έδαφος παρασιτικούς νηματώδεις.

Διακοπή της ανάπτυξης και χλώρωση των φύλλων: Τα συμπτώματα μπορεί να οφείλονται σε έλλειψη αζώτου αλλά και σε υπερβολική υγρασία στο έδαφος που κάνει τις ρίζες να σαπίζουν και για να τα βοηθήσουμε ψεκάζουμε με ιχθυογαλακτώματα ή ιχθυάλευρα. Τα ίδια συμπτώματα όμως εμφανίζονται και από προσβολή μυκήτων του εδάφους όπως πύθιο, φόμωψη ή ριζοκτόνια. Σε αυτή την περίπτωση οι ρίζες γίνονται ροζ ή κόκκινες και σαπίζουν. Προληπτικά φροντίζουμε το έδαφος μας να αερίζεται καλά και χρησιμοποιούμε ανθεκτικές ποικιλίες

Θρίπας: Αν τα άκρα των φύλλων είναι στριμμένα ή καφετιάζουν τότε πρόκειται για προσβολή από θρίπα. Σε σοβαρές προσβολές τα φυτά δεν αναπτύσσονται, οι λαιμοί παχαίνουν αφύσικα και οι βολβοί δεν σχηματίζονται όπως πρέπει. Μπορούμε να παγιδεύσουμε τους θρίπες με κολλητικές ταινίες χρώματος μπλε που τις τοποθετούμε ακριβώς πάνω από τα φυτά ή να κάνουμε επίπαση των φυτών με ναφθαλίνη και σκόνη ασβεστίου που τους απωθεί. Σε έντονες προσβολές ψεκάζουμε με εντομοκτόνα σαπούνια ή σκευάσματα πυρεθρίνης.

Κίτρινες ή γκρίζες κηλίδες στα φύλλα: Οφείλονται σε ωίδιο και η παρουσία του γίνεται φανερή από τις χαρακτηριστικές του λευκές ή πορφυροειδείς εξανθήσεις. Για την αντιμετώπιση του ψεκάζουμε με θειάφι.

Τήξη σπορείων: Οφείλονται σε μύκητες εδάφους, τα νεαρά φυτά εμφανίζουν υγρή σήψη στην περιοχή του λαιμού, οι ιστοί ζαρώνουν και το φυτό γέρνει και λιώνει. Για να αποφύγουμε την ασθένεια μειώνουμε τα ποτίσματα και δεν καλλιεργούμε σε συνεκτικά εδάφη ενώ μπορούμε να απολυμάνουμε τον σπόρο με στάχτη και ασβέστη.

Προβλήματα του βολβού

Η μύγα του κρεμμυδιού: Προσβάλει τα φυτά με τη μορφή άποδου σκουληκιού και τρέφεται με το λαιμό και το βολβό. Για να προλάβουμε τα προβλήματα σκορπίζουμε παρασιτικούς νηματώδεις στο έδαφος πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας ή σκορπάμε στάχτη από ξύλα ή άμμο στην κορυφή των σαμαριών. Γενικά τα κίτρινα και τα κόκκινα κρεμμύδια είναι πιο ανθεκτικά στη μύγα.

Βολβοί μικροί και μαλακοί- Μαραμένα φυτά: Πιθανόν να έχουμε προσβολή από μύκητες εδάφους.

Μαλακή καφετιά αλλοίωση των ιστών του λαιμού: Πρόκειται για προσβολή από βοτρύτη. Για να περιορίσουμε το πρόβλημα απομακρύνουμε τα προσβεβλημένα φυτά και αποφεύγουμε τη διαβροχή των φυτών κατά την άρδευση.

Σάπισμα της ρίζας ή της βάσης των βολβών: Οφείλεται σε φουζαρίωση και τα προσβεβλημένα τμήματα καλύπτονται από λευκή μούχλα. Επειδή η μύγα ευνοεί την προσβολή φροντίζουμε για την έγκαιρη καταπολέμησή της και εφαρμόζουμε 4ετείς αμειψισπορές. Προληπτικά καλλιεργούμε σε υπερυψωμένες κλίνες, σε ηλιόλουστα χωράφια, χρησιμοποιούμε ανθεκτικές ποικιλίες και αποφεύγουμε την υπερβολική αζωτούχο λίπανση.

Ηλιοκαύματα: Είναι μια φυσιολογική ζημιά των φυτών αν τα φυτά συγκομίζονται με πολύ ζεστό και ηλιόλουστο καιρό.

Βολβοί με γκρίζους γλοιώδεις εξωτερικούς χιτώνες: Το σύμπτωμα αυτό πιθανόν να οφείλεται σε ακραίες θερμοκρασίες. Στην περίπτωση των υψηλών θερμοκρασιών, πάνω από 25οC, μπορούμε να τα προστατεύσουμε με ένα παχύ στρώμα από άχυρά και διατηρώντας το έδαφος υγρό.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ:

Επιλέξτε βιολογικά φυτά κρεμμυδιού

Επιλέξτε βιολογικούς σπόρους κρεμμυδιού