Η βιολογική καλλιέργεια του Μπρόκολου Σχολιάστε

Το μπρόκολο είναι ένα ετήσιο φυτό και ανήκει στην οικογένεια Σταυρανθή-Cruiferae, με καταγωγή από την Ιταλία. Στην Ελλάδα η καλλιέργεια του μπρόκολου δεν είναι πολύ μεγάλη, όμως τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί αύξηση ,και αυτό λόγο της ζήτησης. Σε παγκόσμια κλίμακα οι Η.Π.Α έχουν την μεγαλύτερη παραγωγή και ακολουθούν η Ιταλία και η Ισπανία. Στην εμφάνιση αλλά και στον τρόπο με τον οποίο το καλλιεργούμε το μπρόκολο μοιάζει αρκετά με το κουνουπίδι. Η βλαστική του ανάπτυξη μοιάζει με αυτή του κουνουπιδιού με την διαφορά ότι η κορυφή του κεντρικού βλαστού διακλαδίζεται σχηματίζοντας έτσι πολλούς βλαστούς. Οι κορυφές των βλαστών του μπρόκολου διογκώνονται και μας δίνουν ταξιανθίες με πολλούς υποανάπτυκτους ανθοφόρους οφθαλμούς. Κάπως έτσι σχηματίζεται η ανθοκεφαλή του μπρόκολου που αγοράζουμε όλοι από το εμπόριο.

Οικογένεια: Brassicaceae

Επιστημονική ονομασία: Brassica oleracea var. italica

Βοτανικά χαρακτηριστικά

Το μπρόκολο αναπτύσσεται σε ύψος 45-60cm (ανάλογα με τη χρησιμοποιούμενη ποικιλία) και έχει σχετικά επιφανειακό ριζικό σύστημα (45cm). Τα φύλλα είναι μεγάλα, πλατιά και σαρκώδη. Η βασική διαφορά από το κουνουπίδι είναι ότι το μπρόκολο εκτός από τη κεντρική ανθοκεφαλή σχηματίζει και δευτερεύουσες ανθοκεφαλές στις μασχάλες των φύλλων, που είναι ακανόνιστου σχήματος. Η κεντρική ανθοκεφαλή έχει μια διάμετρο από 7,5 – 20cm, ενώ οι δευτερεύουσες είναι μικρότερης διαμέτρου. Οι ανθοκεφαλές είναι μικρότερων διαστάσεων σε σχέση με εκείνες του κουνουπιδιού, συμπαγείς και αποτελούνται από τα μεγάλου μεγέθους ανθικά στελέχη, χρώματος μαύρου ή ερυθροιδούς. Εάν η ανθοκεφαλή παραμείνει στο έδαφος μετά τη συγκομιδή, τότε τα ανθικά στελέχη επιμηκύνονται για να δώσουν τα άνθη. Φυτά με μεγάλα πράσινα φύλλα παράγουν μικρές ανθοκεφαλές πάνω σε ψιλό ανθικό στέλεχος.

Κλιματικές συνθήκες

Θεωρείται λιγότερο απαιτητικό σε κλιματικές συνθήκες σε σχέση με το κουνουπίδι. Η ανάπτυξη των βλαστών και των φύλλων ευνοείται από θερμοκρασίες κοντά στους 21 – 28oC και η ανάπτυξη της ανθοκεφαλής από 15-20oC. Αν και είναι ανθεκτικό στο κρύο, μπορεί να προκληθούν σημαντικές ζημιές αν σημειωθεί παγετός κατά την περίοδο σχηματισμού των ανθοταξιών. Ανάλογα με την ποικιλία που θα διαλέξουμε υπάρχουν διαφοροποιήσεις όσον αφορά την ανάγκη έκθεσης τους σε χαμηλές θερμοκρασίες για τον σχηματισμό των ανθικών στελεχών. Για παράδειγμα οι πρώιμες και μέσης πρωιμότητας ποικιλίες δεν απαιτούν περίοδο χαμηλών θερμοκρασιών, ενώ οι όψιμες και αυτές που καλλιεργούνται το χειμώνα απαιτούν χαμηλές θερμοκρασίες για να μπορέσουν να δημιουργήσουν ανθοκεφαλή και να ανθίσουν. Επομένως χρειάζεται προσοχή κατά την επιλογή της ποικιλίας.

Εδαφικές συνθήκες

Το έδαφος πρέπει να είναι μέσης σύστασης, γόνιμο, πλούσιο σε οργανική ουσία, να διαθέτει υγρασία και στραγγίζει καλά. Το pH του εδάφους θα πρέπει να έχει τιμή 6 – 6,5, ενώ σε χαμηλότερη τιμή επηρεάζεται αρνητικά η διαθεσιμότητα των ιχνοστοιχείων (απαραίτητα για το μπρόκολο). Το μπρόκολο έχει υψηλότερη ανθεκτικότητα σε αλατούχα εδάφη σε σχέση με άλλα λαχανικά.

Προετοιμασία εδάφους

Το μπρόκολο προτιμά ηλιόλουστες ή ημισκιερές θέσεις. Πριν γίνει εγκατάσταση του φυτού, το χωράφι καθαρίζεται από ζιζάνια και σκληρά υλικά όπως πέτρες και ξύλα. Το κουνουπίδι επωφελείται από υπολείμματα παλιών καλλιεργειών. Έτσι αν στο χωράφι, υπήρχε προηγούμενη καλλιέργεια χωρίς προσβολές από ασθένειες, τα υπολείμματα μπορούν, αντί να καταστραφούν, να ενσωματωθούν στο χώμα. Αν γίνεται για πρώτη φορά εγκατάσταση, το έδαφος ισοπεδώνεται και οργώνεται ή σκαλίζεται σε αρκετό βάθος (30-40cm), ώστε να βελτιωθεί ο αερισμός και να αφρατέψει το χώμα. 1-2 μήνες πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας ενσωματώνονται στο έδαφος κομπόστ ή καλά χωνεμένη κοπριά, με φρεζάρισμα ή σκάλισμα. Λίγο πριν την εγκατάσταση της καλλιέργειας ακολουθεί ένα ελαφρύ τσουγκράνισμα για να μείνει το χώμα ισοπεδωμένο και χωρίς σβώλους.

Φύτευση

Το μπρόκολο είναι έτοιμο να το πάρουμε από το σπορείο και να φυτευτεί στο χωράφι, όταν αποκτήσει 4 πραγματικά φύλλα και ύψος περίπου 15cm. Φθάνει σε αυτό το στάδιο περίπου 1,5 μήνα μετά τη σπορά στο σπορείο. Η φύτευση γίνεται σε γραμμές. Οι γραμμές απέχουν μεταξύ τους 40 – 90cm και τα φυτά σε κάθε γραμμή 20 – 40cm. Το μπρόκολο φυτεύεται και σε διπλές γραμμές , όπου κάθε διπλή γραμμή απέχει από την άλλη σχεδόν 1cm και οι γραμμές της διπλής γραμμής απέχουν μεταξύ τους 30cm. Τα φυτά της ίδιας γραμμής φυτεύονται και εδώ ανά 20 – 40cm.

Καταπολέμηση ζιζανίων

Σε σημεία που αναπτύσσονται πολλά ζιζάνια, πριν από την εγκατάσταση της νέας καλλιέργειας καταστρέφονται όλα τα ζιζάνια που υπάρχουν στο χωράφι, είτε με τα χέρια είτε με το όργωμα, που έτσι και αλλιώς εφαρμόζεται κατά την προετοιμασία του εδάφους. Το όργωμα πρέπει να είναι βαθύ και να γίνεται αναστροφή του εδάφους (ανάστροφη άροση). Με τον τρόπο αυτό οι σπόροι των ζιζανίων που βρίσκονται στην επιφάνεια, μετακινούνται σε πιο βαθύ στρώμα, όπου δεν μπορούν να βλαστήσουν. Στη συνέχεια, αφήνεται το χωράφι να ξεκουραστεί. Αν δεν βρέξει στο διάστημα αυτό, εφαρμόζονται ποτίσματα, ώστε οι σπόροι των ζιζανίων που με την αναστροφή του εδάφους μετακινήθηκαν στην επιφάνεια, να βλαστήσουν. Μόλις τα ζιζάνια αναπτυχθούν και πριν δημιουργήσουν σπόρους, καταστρέφονται είτε με ξεβοτάνιασμα είτε με ένα δεύτερο επιφανειακό όργωμα ή φρεζάρισμα. Συχνά εφαρμόζεται η αχυροκάλυψη του εδάφους για να εμποδίζεται η βλάστηση των σπόρων των ζιζανίων.

Άρδευση

Είναι λιγότερο απαιτητικό από το κουνουπίδι, ωστόσο όταν το πότισμα δεν είναι αρκετό αναπτύσσεται λιγότερο και η ποιότητα των ανθοκεφαλών υποβαθμίζεται. Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην υπερβολική υγρασία του εδάφους και όταν βρεθεί σε τέτοιες συνθήκες καταστρέφεται. Το μπρόκολο καταστρέφεται πολύ γρήγορα (μέσα σε 2 – 3 ημέρες) όταν το νερό λιμνάζει στο χώμα. Είναι αναγκαία τα συχνά ποτίσματα της καλλιέργειας, έτσι ώστε το έδαφος να έχει πάντοτε την απαιτούμενη υγρασία (κυρίως στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των φυτών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες). Όσο αφορά τα συστήματα άρδευσης στην καλλιέργεια του μπρόκολου, τα ίδια πάνω – κάτω εφαρμόζονται όπως και στο κουνουπίδι.

Λίπανση

Κατά την προετοιμασία του εδάφους κάνουμε βασική λίπανση χρησιμοποιώντας 3 – 4kg κομπόστ ή καλά χωνεμένης κοπριάς. Κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας χρειάζονται μία με δύο επιπλέον λιπάνσεις. Για τις λιπάνσεις αυτές καλό είναι να χρησιμοποιούνται διαφυλλικά λιπάσματα για λαχανικά, για να προσλαμβάνονται πιο γρήγορα από τα φυτά. Το κουνουπίδι είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο στην έλλειψη ιχνοστοιχείων, όπως το μολυβδένιο και το βόριο. Για το λόγο αυτό ενσωματώνονται στο έδαφος κατά την προετοιμασία του χωραφιού, μολιβδαινιακό νάτριο και βόρακας. Καλλιέργεια κουνουπιδιού με απόδοση 3 τόνους/στρεμ αφαιρεί από το έδαφος 30kg αζώτου (Ν), 3,9kg φωσφόρου (Ρ), 20kg καλίου (Κ), 18kg CaO, 3kg MgO και 11,4kg SO3. Το 1/2 ή 2/3 της ποσότητας του αζώτου, όπως και η συνολική ποσότητα του φωσφόρου και του καλίου, προστίθεται πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας. Η υπόλοιπη ποσότητα του αζώτου και οι ποσότητες των ιχνοστοιχείων προστίθενται κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης των φυτών σε 2-3 δόσεις.

Συγκομιδή

Ξεκινά από την κεντρική ανθοκεφαλή (κορυφαία), όταν αυτή φτάσει σε κατάλληλο μέγεθος, τα άνθη είναι μικρά κα η κεφαλή συνεκτική. Καθυστέρηση στη συγκομιδή έχει σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη των ανθέων, τη χαλάρωση της ανθοκεφαλής και την υποβάθμιση της ποιότητας. Μετά την αφαίρεση της κεντρικής ανθοκεφαλής δίνεται η δυνατότητα στην ανάπτυξη πλευρικών ανθοκεφαλών, οι οποίες βέβαια είναι μικρότερες σε μέγεθος. Κατά την συγκομιδή οι ανθοκεφαλές κόβονται με μέρος του στελέχους μήκους 10 – 15cm περίπου και στη συνέχεια τις βάζουμε αμέσως στο ψυγείο. Η συνολική του απόδοση μπορεί να φθάσει μέχρι 1,5 τόνο ανθοκεφαλές στο στρέμμα.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΤΟΥ ΜΠΡΟΚΟΛΟΥ

Περονόσπορος

Η ασθένεια οφείλεται σε προσβολή από τον μύκητα Peronospora brassicae. Τα συμπτώματα εκδηλώνονται τόσο στα φύλλα όσο και στις κεφαλές των φυτών. Στα μεν πρώτα σχηματίζονται υποκίτρινες κηλίδες περιορισμένες από τα νεύρα, ενώ στα φύλλα των κεφαλών σχηματίζονται μικρές βυθισμένες καστανές κηλίδες. Αργότερα οι προσβεβλημένοι ιστοί γίνονται δερματώδεις και νεκρώνονται. Στις κεφαλές του κουνουπιδιού σχηματίζονται επίσης καστανόμαυρες κηλίδες. Με συνθήκες υψηλής σχετικής υγρασίας, στις προσβεβλημένες θέσεις εμφανίζεται αραιή λευκή ή πρασινόλευκη εξάνθηση (σποριαγγειοφόροι και σποριάγγεια του μύκητα).

Οι κηλίδες αυτές τελικά γίνονται νεκρωτικές και αποξηραίνονται. Η μόλυνση της κεφαλής μπορεί να γίνει διασυστηματικά από τα φύλλα της βάσης (εγκατάσταση του μυκηλίου στα αγγεία του φυτού). Στα μπρόκολα οι προσβεβλημένες κεφαλές εμφανίζουν υπερπλασίες, παραμορφώσεις και καστανόμαυρο μεταχρωματισμό τόσο στην περιοχή των αγγείων όσο και στην εξωτερική επιφάνειά τους. Για την αντιμετώπιση εφαρμόζουμε 3ετή αμειψισπορά με φυτά που δεν ανήκουν στην ίδια οικογένεια. Απομακρύνουμε προσβεβλημένα φύλλα της βάσης και σε έντονες προσβολές ψεκάζουμε με χαλκούχα σκευάσματα. Προληπτικά απολυμαίνουμε το σπόρο και λαμβάνουμε μέτρα για τον αερισμό της καλλιέργειας.

Αδρομυκώσεις

Οφείλεται στον μύκητα Fusarium oxysporum f.sp. conglutinans. Τα φύλλα παρουσιάζουν κιτρινοπράσινο χρωματισμό και στη συνέχεια ξηραίνονται. Τα προσβεβλημένα φυτά εμφανίζονται καχεκτικά και τελικά ξηραίνονται (δεν παρουσιάζεται σάπισμα). Ο μύκητας υπάρχει στο έδαφος και η ανάπτυξη του ευνοείται από συνθήκες υπερβολικής υγρασίας του εδάφους και θερμοκρασία 21οC. Η ασθένεια αναπτύσσεται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας του εδάφους και γι’ αυτό κύριο μέτρο πρόληψης αποτελεί η αποφυγή υπερβολικής υγρασίας στο έδαφος και η βελτίωση της στράγγισης του εδάφους. Η εφαρμογή 3 – 4ετούς αμειψισποράς, η απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτών και η καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας μειώνουν αρκετά την πιθανότητα εμφάνισης της ασθένειας. Η ηλιοαπολύμανση τους καλοκαιρινούς μήνες έχει δείξει θετικά αποτελέσματα.

Ωΐδιο

Η ασθένεια αυτή οφείλεται στο μύκητα Erysiphe cruciferarum. Το βασικό σύμπτωμα είναι η ανάπτυξη χλωρωτικών κηλίδων με λευκή εξάνθηση (μυκήλιο) στην πάνω επιφάνεια των φύλλων. Ξεκινάμε την καλλιέργεια πιο αργά (ανοιξιάτικη παραγωγή) για να αποφύγουμε την ασθένεια.

Απομακρύνουμε επιπλέον τα προσβεβλημένα φύλλα και τυχόν υπολείμματα της καλλιέργειας. Σε έντονες προσβολές ψεκάζουμε με θειούχα σκευάσματα.

Καρκίνος σταυρανθών

Η προκαρυωτική αυτή ασθένεια οφείλεται στον Plasmodiophora brassicae. Το βασικό σύμπτωμα είναι η ανάπτυξη υπερτροφιών στις ρίζες, που παρουσιάζονται διογκωμένες και η επιφάνεια τους είναι ανώμαλη και φέρει σχισμές. Η εκδήλωση της ασθένειας ευνοείται από υψηλή υγρασία και θερμοκρασία 18-25oC.

Η πρόληψη στηρίζεται στην εφαρμογή μέτρων που θα μειώνουν την υπερβολική υγρασία του εδάφους και στη χρησιμοποίηση ανθεκτικών ποικιλιών. Το pH του εδάφους δεν θα πρέπει να είναι όξινο γιατί ευνοείται η ανάπτυξη της ασθένειας. Η καλλιέργεια θα πρέπει να ενταχθεί σε σύστημα 3 – 4ετούς αμειψισποράς.  Σε περίπτωση προσβολής αφαιρούμε τα προσβεβλημένα φύλλα και καταστρέφουμε τα υπολείμματα της καλλιέργειας.

Σκληρωτίνια

Οφείλεται στο μύκητα Sclerotinia sclerotiorum. Προκαλείται σάπισμα στη περιοχή του λαιμού του φυτού. Στα σημεία προσβολής και κάτω από συνθήκες υπερβολικής υγρασίας σχηματίζεται περιοχή λευκού χρώματος (μυκήλιο) με μαύρα στίγματα (σπόρια του μύκητα). Η ασθένεια αναπτύσσεται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας του εδάφους και γι’ αυτό κύριο μέτρο πρόληψης αποτελεί η αποφυγή υπερβολικής υγρασίας στο έδαφος. Η εφαρμογή 3 – 4ετούς αμειψισποράς και η απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτών μειώνουν αρκετά την πιθανότητα εμφάνισης της ασθένειας. Η εδαφοκάλυψη με μαύρο πλαστικό ή το λιάσιμο του εδάφους σε περιόδους που δεν υπάρχει καλλιέργεια στο έδαφος βοηθάει στην καταπολέμηση της ασθένειας.

Αλτερνάρια

Η αλτερνάρια είναι μία ασθένεια που οφείλεται στον μύκητα Alternaria brassicae. Προσβάλλονται όλα τα υπέργεια μέρη του φυτού σε όλα τα στάδια της ανάπτυξης τους. Οι σημαντικότερες προσβολές εκδηλώνονται με κηλιδώσεις των ανθοκεφαλών, καθώς υποβαθμίζεται η ποιότητα του προϊόντος. Τα νεαρά φυτάρια σαπίζουν στη περιοχή του λαιμού, ενώ στα μεγαλύτερης ηλικίας προκαλούνται κηλιδώσεις στα φύλλα. Οι προσβεβλημένοι ιστοί στα φύλλα τελικά ξηραίνονται και πέφτουν αφήνοντας τρύπες στα φύλλα.

Ο μύκητας μπορεί να προξενήσει μετασυλλεκτικές σήψεις στις ανθοκεφαλές. Η προσβολή ευνοείται από υψηλή υγρασία και υψηλή θερμοκρασία (28 – 31oC). Η διαβροχή του φυλλώματος ευνοεί την είσοδο του παθογόνου (μεταφέρεται με τη βροχή και τον άνεμο). Η ασθένεια αναπτύσσεται σε συνθήκες υψηλής υγρασίας του εδάφους και γι’ αυτό κύριο μέτρο πρόληψης αποτελεί η αποφυγή υπερβολικής υγρασίας στο έδαφος. Η εφαρμογή 3 – 4ετούς αμειψισποράς, η απομάκρυνση των προσβεβλημένων φυτών και η καταστροφή των υπολειμμάτων της καλλιέργειας μειώνουν αρκετά την πιθανότητα εμφάνισης της ασθένειας.

Βακτηρίωση

Η ασθένεια οφείλεται στο βακτήριο Xanthomonas campestris και μεταφέρεται με το σπόρο και κατά την προσβολή των νεαρών φυταρίων οι κοτυληδόνες ξεραίνονται περιμετρικά και στη συνέχεια πέφτουν. Ακολουθεί η ξήρανση ολόκληρου του φυταρίου. Σε μεγαλύτερης ηλικίας φυτά το μόλυσμα εισέρχεται στο σύστημα των αγγείων και δημιουργεί χαρακτηριστικές κίτρινες περιοχές στα φύλλα σχήματος “V” ή “U” που ξεκινούν από την περιφέρεια και επεκτείνονται προς το εσωτερικό του φύλου. Στη συνέχεια οι περιοχές αυτές αποκτούν καφέ χρωματισμό και τελικά ξεραίνονται.

Η ασθένεια μέσω του αγγειακού συστήματος μεταφέρεται σε ολόκληρο το φυτό. Οι κεφαλές που έχουν προσβληθεί έχουν μικρότερο μέγεθος και χάνουν πολύ εύκολα τα κατώτερα τους φύλλα. Η προσβολή ευνοείται από τα εδάφη που συγκρατούν αρκετή υγρασία. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας συνίσταται η χρησιμοποίηση απολυμασμένου σπόρου, η απολύμανση των σπορείων με ατμό, η χρήση ανθεκτικών ποικιλιών και η 3ετής αμειψισπορά. Η εγκατάσταση της καλλιέργειας πρέπει να γίνεται μόνο σε περιοχές που υπάρχει ικανοποιητική στράγγιση του εδάφους. Σε περίπτωση που εντοπιστεί η ασθένεια δεν θα πρέπει να περιορίζονται οι καλλιεργητικές εργασίες στα φυτά για την αποφυγή διάδοσης του μολύσματος. Σε έντονες προσβολές μπορεί να χρησιμοποιηθεί κάποιο χαλκούχο σκεύασμα.

Κιτρίνισμα φύλλων

Παρατηρείται συνήθως σε εδάφη φτωχά σε οργανική ουσία. Οφείλεται καθαρά στην έλλειψη αζώτου. Για άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος συνίσταται προσθήκη χλωρής λίπανσης, ενώ για μακροχρόνια αποτελέσματα θα πρέπει να προσθέσουμε κοπριά, κομπόστα ή άλλη μορφή οργανικής ουσίας.

Τροφοπενία βορίου

Η έλλειψη βορίου προκαλεί το σχηματισμό κηλίδων καστανού μεταχρωματισμού πάνω στην επιφάνεια της ανθοκεφαλής και βαθουλώματα ανοικτότερου χρωματισμού από το φυσιολογικό στο στέλεχος λίγο πιο κάτω από την ανθοκεφαλή. Για την αντιμετώπιση αυτής της φυσιολογικής ανωμαλίας θα πρέπει να αποφεύγεται η υπερβολική αζωτούχα λίπανση των φυτών, η έλλειψη νερού (ή ακανόνιστα ποτίσματα) κατά την ανάπτυξη των ανθοκεφαλών και η καλλιέργεια των φυτών σε εδάφη με υψηλό pH.

Τροφοπενία μολυβδένιου

Η έλλειψη μολυβδενίου προκαλεί την ανάπτυξη καχεκτικών φυτών και το σχηματισμό στενών φύλλων. Για την αντιμετώπιση αυτής της φυσιολογικής ανωμαλίας, θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα κατά τη βασική λίπανση των φυτών ή έγκαιρη προσθήκη του ιχνοστοιχείου, εάν διαπιστωθεί η τροφοπενία κατά την ανάπτυξη της καλλιέργειας.

Άνοιγμα ανθοκεφαλών

Παρουσιάζεται σε φυτά που καλλιεργούνται σε θερμές περιόδους του έτους, λόγω της υψηλής θερμοκρασίας και τις υψηλές υδατικές απαιτήσεις του φυτού. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος συστήνεται το συχνό πότισμα των φυτών.

Μη σχηματισμός ανθοκεφαλών

Εμφανίζεται σε ορισμένα φυτά της καλλιέργειας και οφείλεται κυρίως στην προσβολή των οφθαλμών ή των ανθοκεφαλών στα πρωταρχικά τους στάδια ανάπτυξης από τη μύγα του λάχανου.

ΕΧΘΡΟΙ ΤΟΥ ΜΠΡΟΚΟΛΟΥ

Πιερίδα

Ο πιο σημαντικός εχθρός του μπρόκολου και γενικά των φυτών που ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών είναι η πιερίς (Pieris brassicae). Η κάμπια της λευκής πεταλούδας των Σταυρανθών τρέφεται με το φύλλωμα και προκαλεί μεγάλες ζημιές στην καλλιέργεια.

Θα πρέπει κατά διαστήματα να επιθεωρούμε την καλλιέργεια και να αφαιρούμε με το χέρι τις νεαρές κάμπιες, που συνήθως βρίσκονται στο κάτω μέρος των φύλλων. Ο ψεκασμός ακόμα των φυτών με το βακτήριο Bacillus thurigiensis (Βάκιλος της Θουριγγίας) καταστρέφει τις κάμπιες του λεπιδόπτερου. Παράγει τοξίνη που παραλύει τις νεαρές κάμπιες. Ο ψεκασμός είναι σκόπιμο να γίνεται κάθε 15 ημέρες και μέχρι το σχηματισμό των κεφαλιών. Ένας άλλος τρόπος αναφέρεται στον ψεκασμό των φυτών με αλεύρι σίκαλης, καθώς οι κάμπιες τρεφόμενες με αυτό, φουσκώνουν και τελικά πεθαίνουν.

Μύγα

Η μύγα (Delia radicum) αποτελεί έναν από τους πιο σοβαρούς εχθρούς του λάχανου γενικά όλων των σταυρανθών. Το δίπτερο αυτό εναποθέτει τα αυγά του στη βάση των φυτών. Τα νεαρά άτομα που βγαίνουν από τα αυγά εισέρχονται στο φυτό και ανοίγουν στοές. Τα φυτά εμφανίζονται μαραμένα και τελικά ξηραίνονται. Το έντομο εμφανίζεται σε μεγάλους πληθυσμούς τους μήνες Μάιο και Ιούνιο.

Έτσι σε περιοχές που γνωρίζουμε την ύπαρξη του εντόμου μπορούμε να ξεκινήσουμε την καλλιέργεια πιο νωρίς την άνοιξη ή το φθινόπωρο. Ακόμα πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ωφέλιμους νηματώδεις, οι οποίοι τρέφονται με τις διαχειμαζόμενες μορφές του εντόμου. Εφαρμόζουμε αμειψισπορά με φυτά που δεν ανήκουν στην οικογένεια των σταυρανθών. Μετά από μια προσβολή εφαρμόζουμε συχνά σκαλίσματα το χειμώνα, έτσι ώστε οι διαχειμαζόμενες μορφές του εντόμου να εκτεθούν στους φυσικούς τους εχθρούς.

Αφίδες

Τα τρία είδη αφίδων που αποτελούν μόνιμη απειλή για το μπρόκολο και για όλα τα σταυρανθή είναι η Myzus persicae, η Lipaphis erysimi και η Brevicoryne brassicae. Μικρά έντομα πράσινου χρώματος που αναπτύσσονται σε μεγάλους πληθυσμούς πάνω στα φύλλα (κάτω επιφάνεια ελάσματος) και μυζούν τους χυμούς τους. Τα φύλλα παραμορφώνονται ελαφρώς και εμφανίζουν κολλώδη ουσία στα σημεία προσβολής. Φροντίζουμε για την καλή ανάπτυξη των φυτών (άρδευση και λίπανση). Προσοχή όμως η υπερβολική αζωτούχα λίπανση έχει σαν αποτέλεσμα την έντονη ανάπτυξη της βλάστησης και κατά συνέπεια μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής. Απομάκρυνση των προσβεβλημένων φύλλων και λιώσιμο σε οποιεσδήποτε αφίδες βρούμε. Εφαρμογή αμειψισποράς και σε μεγάλη προσβολή χρήση σκευασμάτων του εμπορίου κατάλληλα για τη βιολογική γεωργία.

Νηματώδεις

Είναι νηματοειδής σκώληκες (Heterodera schachtii) μήκους λίγων χιλιοστών (mm) και υπάρχουν παντού στα εδάφη αλλά και το υπέργειο μέρος των φυτών. Ένα μόνο μέρος από αυτούς είναι φυτοπαθογόνα ενώ οι υπόλοιποι είναι παθογόνα των ζωών, των εντομών, του ανθρώπου αλλά κυρίως σαπρόφυτα. Οι κακές συνθήκες στράγγισης και αερισμού, η έλλειψη οργανικής ουσίας και η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων είναι οι σημαντικότερες αιτίες που οδηγούν στο να αυξηθεί σημαντικά ο πληθυσμός των νηματωδών. Όργωμα και καλό λιάσιμο του εδάφους για να εκτεθούν οι νηματώδεις σε δυσμενείς συνθήκες (καλοκαίρι). Αύξηση της οργανικής ουσίας του εδάφους με προσθήκη κομπόστας, που αυξάνει το αριθμό των ωφέλιμων νηματωδών και μυκήτων (αρπακτικών των βλαβερών νηματωδών). Απολύμανση των εργαλείων και εφαρμογή αμειψισποράς δίνουν ικανοποιητικά αποτελέσματα.

 

Άρθρο του Χαράλαμπου Θανόπουλου Msc Γεωπόνου.

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ: 

Επιλέξτε βιολογικά φυτά Μπρόκολου

Επιλέξτε βιολογικούς σπόρους Μπρόκολου