Λάχανο Vorbote (8 ΦΥΤΑ)

Πρώιμη, παραδοσιακή ποικιλία Λάχανου, ανοιχτής επικονίασης.

Έχει ελαφρώς μυτερά, βαθυπράσινα κεφάλια και ωραία γεύση.

Σχηματίζει μικρές, τρυφερές κεφαλές, ελαφρά μυτερές, βάρους 0,5 – 1,0 κιλό.

Το λάχανο Vorbote, αντέχει καλά το κρύο χωρίς να καταστραφεί.

Μπορεί ακόμη και να ξεχειμωνιάσει κάτω από το χιόνι, αλλά πρέπει να ξεπαγώσει εντελώς, πριν τη συγκομιδή για αποθήκευση.

Συνήθως καλλιεργείται με τον ίδιο τρόπο όπως το καλοκαιρινό λάχανο, για συγκομιδή από τον Μάιο και μετά, αλλά μπορεί να σπαρθεί και αργότερα για χειμερινή συγκομιδή.

Χρειάζεται 65 – 75 ημέρες, από τη μεταφύτευση έως τη συγκομιδή.

Τα λάχανα, που ανήκουν στην κατηγορία Μιλάνου, σχηματίζουν σγουρό φύλλωμα.

Πολύ καλή γεύση. Κατάλληλο, για νωπή κατανάλωση σε σαλάτες, αλλά και μαγείρεμα.

Όλα τα λάχανα, αναπτύσσονται καλύτερα, όταν οι θερμοκρασίες δεν είναι πολύ μεγάλες και όπου η υγρασία, είναι άμεσα διαθέσιμη. Απαιτούν γόνιμο έδαφος, πλούσιο σε χούμο.

Κατάλληλο για υπαίθρια καλλιέργεια.

 

Οικογένεια: Brassicaceae

Επιστημονική ονομασία: Brassica oleracea var. sabauda L.

Διεθνείς κοινές ονομασίες: savoy cabbage

Ύψος φυτού: 40 – 50 εκ.

Βάρος κεφαλής: 0,5 – 1,0 κιλά

Χρώμα κεφαλής: σκούρο πράσινο

Σχήμα κεφαλής: σφαιρικό, ελαφρώς μυτερό

Μέγεθος φυτού: μεσαίο

Κύκλος ζωής: ετήσιος

Μεταφύτευση – συγκομιδή: 65 – 75 ημέρες

Εποχή καλλιέργειας: αρχές άνοιξης – τέλος καλοκαιριού

Για επαγγελματίες αγρότες: ΝΑΙ

Για ερασιτέχνες κηπουρούς: ΝΑΙ

Καλλιέργεια σε γλάστρα: ΝΑΙ (μπορεί να καλλιεργηθεί σε γλάστρες, όπως και τα περισσότερα φυλλώδη λαχανικά. Επιλέξτε βιολογικό φυτόχωμα, με καλή στράγγιση και γλάστρα βαθιά, με διάμετρο τουλάχιστον 35 εκ.).

Εποχή συγκομιδής: από μέσα έως τέλη φθινοπώρου (αναλόγως το υψόμετρο και την γεωγραφική θέση).

Χρήσεις: το χρησιμοποιούμε κυρίως σε σαλάτες (ωμό, αλλά και ελαφρώς βρασμένο), αλλά και σε διάφορα φαγητά στο φούρνο και στην κατσαρόλα.

Τα λάχανα είναι υπέροχα σε stir fry, σούπα, μαγειρευτά. Τα φύλλα μπορούν να γεμιστoύν σε διάφορες παραλλαγές, κυρίως ανατολικών πιάτων.

 

Εποχή μεταφύτευσης : μέσα – τέλος καλοκαιριού, αρχές φθινοπώρου (αναλόγως το υψόμετρο και τη γεωγραφική θέση).

Αποστάσεις φύτευσης: 40 – 50 εκ. στη γραμμή και 70 – 80 εκ. μεταξύ των γραμμών.

Ευνοϊκή συγκαλλιέργεια: Τα φυτά συντροφιάς είναι μια δοκιμασμένη στο χρόνο μέθοδος κηπουρικής, που εμπλουτίζει και προστατεύει τις ευάλωτες καλλιέργειες. Οι αγρότες και οι κηπουροί φυτεύουν συγκεκριμένες καλλιέργειες, τη μια κοντά στην άλλη, για να αποτρέψουν τα παράσιτα, να προσελκύσουν ωφέλιμα έντομα και να τονώσουν την ανάπτυξη.

Τα καλύτερα φυτά συντροφιάς για το λάχανο, είναι το αγγούρι, το σέλινο, το παντζάρι, το μαρούλι (έχουν διαφορετικές διατροφικές ανάγκες), το καρότο, τα φασόλια, το ραπανάκι, το κρεμμύδι, το σκόρδο και το σπανάκι (του προσφέρει σκιά)

Αποφύγετε να φυτέψετε κοντά στα λάχανα σας, τομάτες, καλαμπόκι, κολοκύθες (τα σκιάζουν με τα μεγάλα φύλλα τους) και φυτά της οικογένειας των σταυρανθών (μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκια βρυξελλών κ.λ.π.), γιατί προσελκύουν τους ίδιους τύπους παρασίτων.

Πότισμα γενικά: Μην ποτίζετε τα φυτά σας καθημερινά. Αντίθετα, ποτίστε τα βαθιά, μία με δύο φορές κάθε εβδομάδα.

Χρησιμοποιήστε στάγδην άρδευση ή λάστιχο εμποτισμού για να ποτίσετε γύρω από τη βάση του φυτού. Στη συνέχεια, αφήστε το χώμα να στεγνώσει λίγο πριν το ποτίσετε ξανά. Προσέξτε να μην ποτίσετε υπερβολικά το μπρόκολο σας. Διαφορετικά, οι ρίζες μπορούν να σαπίσουν.

Καλλιέργεια: υπαίθρια.

 

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΜΑΣ

Οικογένεια: Brassicaceae

Επιστημονική ονομασία: Brassica oleracea var. capitata L.

Καταγωγή λάχανου: δυτικά και νότια παράλια της Ευρώπης

Άλλες ονομασίες: Κραμπολάχανο, Μάππα, Φυλλάδα, Κραμπί, Βέρτσολο, Κράμβη η λαχανώδης

Διεθνείς ονομασίες: Cabbage, Chou cabus, Kohl, Cavolo, Col, Repolho, белокочаннаня капуста, キャベツ, Varză, Kål, Kapusta, Lahana, Zelí. 

Γενικά στοιχεία για το λάχανο: ένας αρχαιοελληνικός μύθος, βασισμένος στην Ιλιάδα, αφηγείται την ιστορία του Διόνυσου, ο οποίος δεν έγινε δεκτός με ενθουσιασμό, στο κατακτητικό του ταξίδι στη Θράκη. Με τη βοήθεια μιας αγέλης, ο φιλοπόλεμος βασιλιάς των Ηδωνών, ο Λυκούργος, αναχαίτισε το στρατό του θεού, μέχρι που ο Διόνυσος, αναγκάστηκε να αναζητήσει καταφύγιο στη σπηλιά της θαλάσσιας νύμφης, Θέτιδας. Ο Λυκούργος, έξαλλος από τη νίκη του, άρχισε να λεηλατεί και να καταστρέφει ό,τι νόμιζε πως ήταν τα ιερά αμπέλια του θεού, αλλά αποδείχτηκε ότι ήταν τα πόδια του Δρύα, του ίδιου του, του γιου. Ο Διόνυσος τιμώρησε το βασιλιά για το ανοσιούργημά του, προκαλώντας φοβερή ξηρασία στη Θράκη. Το μένος του ήταν τόσο μεγάλο, που κατευνάστηκε μόνο με το θάνατο του Λυκούργου. Βασανισμένος και διαμελισμένος από τους υπηκόους του, ο Λυκούργος, πριν πεθάνει έκλαιγε από πόνους και από τα δάκρυά του, ξεπετάχτηκαν λάχανα.

Το λάχανο αυτοφύεται στα δυτικά και νοτιά παράλια της Ευρώπης, στις βραχώδεις ακτές της Αγγλίας, στην πλευρά του Ατλαντικού και στα παράλια της Δανίας. Το λάχανο χρησιμοποιείται σαν είδος διατροφής, από την αρχαιότητα. Τόσο οι αρχαίοι Έλληνες, όσο και οι Ρωμαίοι, εκτιμούσαν το λάχανο, το οποίο έτρωγαν ώμο για να περιορίσει την επίδραση της υπερβολικής κατανάλωσης κρασιού. Οι βοτανολόγοι του 16ου αιώνα περιγράφουν το λευκό, το savoy και το κόκκινο λάχανο. Το λάχανο και οι λαχανίδες, ήταν τα πρώτα λαχανικά των σταυρανθών, που καλλιέργησε ο άνθρωπος για διατροφικούς σκοπούς. Πριν από τη συστηματική καλλιέργεια, χρησιμοποιούντο κυρίως για φαρμακευτικούς σκοπούς, για την αντιμετώπιση της ουρικής αρθρίτιδας (ποδάγρας), διάρροιας, κουφαμάρας και των πονοκεφάλων. Ο χυμός λάχανου, συνίστατο για τη θεραπεία δηλητηρίασης από μανιτάρια. Σήμερα, το λάχανο διακρίνεται στο κοινό χρώματος λευκού – πράσινου, στο κοκκινωπό και στο Savoy (ουλόφυλλο, κυματοειδή φύλλα), καταναλώνεται νωπό σε σαλάτες και μαγειρεύεται με διάφορους τρόπους. Επίσης, συντηρείται σε κονσέρβες ή τουρσί ή χρησιμοποιείται σε πίκλες ή αποξηραίνεται, αφού λευκανθεί τεχνητά.

Τύποι λάχανου: οι βασικές διαφοροποιήσεις, μεταξύ των βοτανικών ομάδων του λάχανου, είναι οι παρακάτω: α) διαχωρισμός με βάση το σχήμα της κεφαλής: υπάρχουν ποικιλίες με κεφαλή, στρόγγυλη, πεπλατυσμένη, κωνική κ.α. β) διαχωρισμός με βάση το χρώμα των φύλλων: πράσινο, σκούρο κόκκινο, κόκκινο, ανοιχτό πράσινο κ.α. γ) διαχωρισμός με βάση το ανάγλυφο των φύλλων: φύλλα λεία, έντονα κατσαρά κ.α. δ) διαχωρισμός με βάση την πρωιμότητα μιας ποικιλίας: 1) πρώιμες, απαιτούν 50 – 60 ημέρες, από τη μεταφύτευση έως και τη συγκομιδή, 2) μέσης πρωιμότητας, απαιτούν από τη μεταφύτευση έως και τη συγκομιδή, 90 – 05 ημέρες, 3) όψιμες, απαιτούν από τη μεταφύτευση έως και τη συγκομιδή, έως 130 ημέρες.

Στην αγορά, η βασική διαφοροποίηση, αφορά το χρώμα και το σχήμα των φύλλων. Οπότε, οι ποικιλίες του λάχανου, χωρίζονται α) Πράσινα – λευκά, β) Κόκκινα γ) Σαβοΐας ή Savoy ή Κατσαρό. 

Απαιτήσεις του λάχανου σε κλίμα: είναι φυτό ψυχρής εποχής, με αρκετά καλή αντοχή σε χαμηλές θερμοκρασίες. Η ιδανική θερμοκρασία για την ανάπτυξη του, είναι από 15 έως 20°C και αντέχει σε θερμοκρασίες έως – 10°C (όταν η διάρκεια της είναι μικρή). Στη χώρα μας, η καλλιέργεια ξεκινάει κυρίως το φθινόπωρο, με συγκομιδή κεφαλών, αρχές ή μέσα – τέλος χειμώνα (ανάλογα την ποικιλία).

Οι χαμηλές θερμοκρασίες το διάστημα της συγκομιδής, βοηθούν στη βελτίωση της γεύσης των φύλλων του.

Απαιτήσεις του λάχανου σε έδαφος: προτιμά γόνιμο έδαφος, που στραγγίζει καλά, με υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία και με εύρος pH,  6,0–6,5.

Λίπανση: καλό θα είναι για να γίνει ολοκληρωμένη λίπανση, πριν από οποιαδήποτε ενέργεια σας, να προχωρήσετε σε ανάλυση εδάφους. Είναι μια απλή και οικονομική μέθοδος. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας και να σας δώσουμε όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες. Ενδεικτικά, θα αναφέρουμε ότι, πρέπει να δοθεί προσοχή, ώστε τα επίπεδα της οργανικής ουσίας να καλύπτουν τις ανάγκες της καλλιέργειας και το άζωτο και το κάλιο, να είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα. Επίσης, η επάρκεια βορίου, βοηθά στον καλό σχηματισμό κεφαλών.

Αποστάσεις φύτευσης: 40 – 60 εκ. πάνω στη γραμμή (φυτό από φυτό) και 70 – 90 εκ., μεταξύ των γραμμών καλλιέργειας.

Καλλιέργεια λάχανου σε γλάστρες ή δοχεία:  α) Οι γλάστρες ή τα δοχεία που θα καλλιεργήσετε λάχανα, πρέπει να έχουν βάθος, τουλάχιστον 30 – 50 εκ. και η διάμετρος τους, στο επάνω μέρος, να είναι τουλάχιστον 20 – 30 εκ.. Πρέπει να προσέξετε, ώστε οι οπές στράγγισης στη βάση τους, να είναι καλά ανοιχτές ή να ανοίξετε και άλλες, ώστε το νερό του ποτίσματος, να στραγγίζει καλά από το υπόστρωμα. β) Επιλέξτε βιολογικό υπόστρωμα για καλλιέργεια λαχανικών (ειδικότερα, αυτά που είναι κατάλληλα για την καλλιέργεια φυλλωδών λαχανικών). Αποφύγετε αυτά που έχουν σβόλους ή πέτρες, γιατί θα εμποδίσουν το σχηματισμό των ριζών. Εάν έχετε δικό σας υπόστρωμα (και είναι καλά απολυμασμένο), από κομποστοποίηση, κοσκινίστε το καλά και ”σπάστε” με τα χέρια σας τυχόν σβόλους, όταν το τοποθετείτε στη γλάστρα. γ) Γεμίστε τις γλάστρες με το υπόστρωμα και ανοίξτε με το χέρι σας τρύπες, για να φυτέψτε τα φυτά του λάχανου. Η μεταφύτευση πρέπει να γίνει με προσοχή, ώστε όλη η ρίζα να είναι καλά σκεπασμένη μέσα στο υπόστρωμα.  Σε κάθε γλάστρα, με διάμετρο 20 – 30 εκ., τοποθετείστε ένα φυτό λάχανου.  δ) Διατηρείστε το υπόστρωμα της γλάστρας σταθερά υγρό, με μικρές ποσότητες νερού, καθ΄ όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας. Επίσης, είναι πολύ σημαντικό για την υγεία των φυτών, όταν ποτίζετε, το νερό να πέφτει στο υπόστρωμα και όχι στα φύλλα. Η περιττή και άσκοπη υγρασία στα φύλλα, είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει μυκητιάσεις.  ε) Τοποθετήστε τις γλάστρες σας, σε σημείο με αρκετή ηλιοφάνεια (6 – 8 ώρες την ημέρα). Όταν οι θερμοκρασίες της άνοιξης ανεβούν, μεταφέρετε τις γλάστρες σας, σε ημι-σκιερή θέση.  ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ: 1) Επιλέξτε για την καλλιέργεια της γλάστρας, ποικιλίες με μικρό μέγεθος κεφαλής (έως 1 κιλό). 2) Το υπόστρωμα που θα επιλέξετε, πρέπει να είναι το κατάλληλο. Χώμα από τον κήπο ή αποξηραμένα φύλλα, δεν έχουν συνήθως τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία, για μια ικανοποιητική ανάπτυξη των φυτών. 3) Τα φυτά που μεγαλώνουν σε γλάστρα, μεγαλώνουν σε έναν περιορισμένο χώρο. Πρέπει να προσθέτετε, ανά τακτά χρονικά διαστήματα (ανά 15 ημέρες), υγρά βιολογικά λιπάσματα, ώστε να μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες τους, σε θρεπτικά στοιχεία. Προσοχή την εποχή του σχηματισμού κεφαλών. 4) Κρατάμε σταθερά υγρό το έδαφος, χωρίς αυτό να ”λιμνάζει” γύρω από τα φυτά. Τακτικά ποτίσματα, με μικρό όγκο νερού, είναι καλύτερα από τα αραιά, που το νερό δίνεται σε μεγάλες ποσότητες. Η καλύτερη μέθοδος ποτίσματος, είναι αυτή της σταγόνας. Υπάρχουν στην αγορά, αρκετές προτάσεις, για πότισμα με σταγόνα στις γλάστρες του μπαλκονιού. 5) Ανά 15 – 20 ημέρες, εφαρμόστε στο έδαφος και στα φύλλα, ήπια βιολογικά φυτοπροστατευτικά προϊόντα ή εφαρμόστε δικές σας τεχνικές φυτοπροστασίας. Η πρόληψη είναι η καλύτερη μέθοδος αντιμετώπισης (εντόμων – μυκήτων κ.α.).

Ποτίσματα στο λάχανο: όπως και όλα τα Σταυρανθή (μπρόκολο, κουνουπίδι κ.α.) έτσι και το λάχανο, πρέπει να έχει επάρκεια υγρασίας στο έδαφος, καθ’ όλη τη διάρκεια της καλλιέργειας του. Δηλαδή καθ΄ όλη την καλλιέργεια, το έδαφος να είναι ελαφρά ποτισμένο ή υγρό. Εμπειρικά θα λέγαμε ότι, 1 πότισμα την εβδομάδα είναι αρκετό, για την καλλιέργεια σε χειμερινές συνθήκες, ενώ το φθινόπωρο, 3 φορές την εβδομάδα.

Σε καλοκαιρινή καλλιέργεια λάχανου, τα ποτίσματα πρέπει να είναι τακτικά. 1 πότισμα ανά 2 ημέρες, είναι αρκετό για να καλύψει τις ανάγκες του φυτού, εκείνη τη χρονική περίοδο.

Στο λάχανο είναι πολύ σημαντικό, να υπάρχει πρόγραμμα στην άρδευση του. Όταν το ποτίζουμε ακανόνιστα, είναι πολύ πιθανό οι κεφαλές του να ”σκάσουν” (σχίσιμο κατά μήκος της κεφαλής).

Η ποσότητα του νερού άρδευσης πρέπει να είναι τέτοια, ώστε αυτό να μην ”λιμνάζει” γύρω από τα φυτά.

Επιλέξτε τη μέθοδο της σταγόνας (στάγδην άρδευση), γιατί μπορείτε να υπολογίσετε καλύτερα τις ποσότητες άρδευσης.

Πώς και πότε γίνεται η συγκομιδή του λάχανου; η συγκομιδή γίνεται σταδιακά, (σε διάφορα ”χέρια”). Όταν η κεφαλή του λάχανου ”γεμίσει” με φύλλα και γίνει σφικτή και συνεκτική, τότε με ένα μαχαίρι ή κλαδευτήρι, κόβουμε λίγο κάτω από τη βάση της.

Η καθυστέρηση στη συγκομιδή, μπορεί να προκαλέσει κίνδυνο προσβολών, όπως σήψη της κεφαλής και σκασίματος της κεφαλής (υπερωρίμανση).

Διατήρηση και αποθήκευση: Η καλύτερη προστασία του λάχανου εξασφαλίζεται από τα εξωτερικά του φύλλα. Στο οικιακό ψυγείο, μπορεί να συντηρηθεί θαυμάσια είτε ολόκληρο, είτε κομμένο. Σε θερμοκρασία 1^oC και σχετική υγρασία ατμόσφαιρας 70-80%, μπορεί να συντηρηθεί για μερικές εβδομάδες. Όσο πιο συμπαγές είναι το λάχανο, τόσο αυξάνεται η διάρκεια συντήρησης του.

Οι κεφαλές που παράγονται στις νότιες και θερμές περιοχές της χώρας ή στις θερμές περιόδους τους έτους, συντηρούνται για μικρότερο χρονικό διάστημα κατά την αποθήκευση τους.

Προσβολές από έντομα: πιερίδα ή πεταλούδα του λάχανου, αφίδες, αλευρώδης, άλτης των κηπευτικών, αθάλια, φυλλοτρέτα, πλουντέλλα, αγρότιδες.

Προσβολές από μύκητες – βακτήρια: περονόσπορος, άνθρακας, σκληρωτίνια, αλτερναριώση, σκληρωτίνια, όγκοι ριζών, ωίδιο, μελάνωση των νεύρων.

Προσβολές από ιώσεις: μωσαϊκό του κουνουπιδιού και του γογγυλιού.

 

ΘΡΕΠΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΚΑΙ ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΧΑΝΟΥ

Το λάχανο είναι ένα πράσινο φυλλώδες λαχανικό, με ιδιαίτερα χαμηλές θερμίδες και αυξημένη θρεπτική αξία. Είναι ιδιαίτερα πλούσιο σε βιταμίνη Κ (σε διπλάσιο ποσοστό από τα υπόλοιπα λαχανικά), σε βιταμίνη Α με την μορφή καροτενοειδών, βιταμίνη C, φυτικές ίνες, χαλκό και μαγγάνιο.

Επιγραμματικά, οι ευεργετικές ιδιότητες του λάχανου είναι: είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες, που συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία του εντέρου, βοηθά στη μείωση της χοληστερόλης, περιέχει ω3 λιπαρά και έχει αντικαρκινικές ιδιότητες.

Τα 100 γρ. λάχανου, έχουν 25 θερμίδες.

Βρώσιμο μέρος του φυτού: το κεφάλι (πλεγμένα φύλλα, που σχηματίζουν μια μπάλα)

Χρήσεις: το λάχανο, μπορούμε να το καταναλώσουμε ωμό, μαγειρεμένο ή τουρσί. Αποτελεί ένα από τα αγαπημένα λαχανικά του χειμώνα και υπάρχουν άφθονες συνταγές, τόσο στην Ελληνική, όσο και στη διεθνή κουζίνα.

Στη Γερμανία και στην Αλσατία, φτιάχνουν το ζάουερ κράουτ (sauerkraut). Τα φύλλα του λάχανου (κυρίως ”λευκών” ποικιλιών), τοποθετούνται σε δοχείο με αλάτι. Με αυτό τον τρόπο και μετά από ένα χρονικό διάστημα και μετά από ζύμωση, δημιουργείται ένα πεντανόστιμο συνοδευτικό, για κρέατα και αλλαντικά. Στην Αμερική, φτιάχνουν το coleslaw. Είναι ένα συνοδευτικό για ψητά κρεατικά και αποτελείται από λάχανο, καρότο, μαγιονέζα, ξύδι και ζάχαρη. Στην Κορέα το κίμτσι (Kimchi), είναι το εθνικό τους φαγητό. Το κίμτσι είναι ένα πικάντικο τουρσί λάχανου, με τζίντζερ, σκόρδο και πιπεριές.

Στη χώρα μας, η κύρια χρήση του λάχανου στην κουζίνα μας και η περισσότερο συνηθισμένη, είναι οι σαλάτες. Η φημισμένη πολίτικη, η σαλάτα λάχανου με μήλα ή ξινόμηλα κ.α. Φυσικά εκτός από τις σαλάτες, με το λάχανο δημιουργούμε και εμβληματικά πιάτα, όπως οι λαχανοντολμάδες (σαρμάδες), λάχανο με κρέας, λαχανόρυζο, λάχανο μπουρδέτο (Κέρκυρα), λάχανα ”χαμνά” με πλιγούρι. Στην Ήπειρο, υπάρχει και η νηστίσιμη λαχανόπιτα.

Σε όλη την Ελλάδα, με τα ψιλοκομμένα φύλλα λάχανου, φτιάχνουμε τουρσί. Υπάρχουν πολλές παραλλαγές, ανάλογα την περιοχή. Γνωστά είναι το θρακιώτικο (αρμιά), το πολίτικο κ.α.