Αλμύρα (8 ΦΥΤΑ)

Βιολογικά φυτά Αλμύρας.

Με καταγωγή από την Μεσόγειο, την Μαύρη Θάλασσα και βόρεια Αφρική, η Αλμύρα τα τελευταία χρόνια, έχει γίνει ένα δημοφιλές χορταρικό. Καλλιεργείται κυρίως στην Ιταλία και στην Ισπανία. Τα τελευταία χρόνια και στην χώρα μας έχουν ξεκινήσει αρκετοί παραγωγοί, την καλλιέργεια της.

Στην χώρα μας, υπάρχει μια σύγχυση για το πιο φυτό είναι η Αλμύρα. Υπάρχουν αρκετά φυτά, με ονόματα που θυμίζουν την ονομασία της, π.χ. Αλμυρίκι, Αλμυρήθρα κ.α. Το Αλμυρίκι είναι δέντρο, που φύεται στις παραλίες και δεν είναι βρώσιμο. Η Αρμυρήθρα, είναι η Σαλικόρνια, ένα φυτό της παραλίας, που θυμίζει την Αλμύρα, είναι όμως άλλο φυτό. Είναι και αυτό βρώσιμο, όμως δεν είναι η Αλμύρα. Υπάρχουν και άλλα φυτά, με τα οποία υπάρχει σύγχυση γιατί τοπικά μπορεί να αναφέρονται ως Αλμύρα και να είναι ο Κρίταμος. Στην Ελληνική και ξένη βιβλιογραφία, Αλμύρα, λέμε την Salsola soda ή Σαλσόλα. Σε όλες τις παραπάνω ονομασίες υπάρχει το αρχαίο Ελληνικό  «ἅλς», που σημαίνει θάλασσα, αλλά και αλάτι.

Ανήκει στην κατηγορία των φυτών που λέγονται Αλόφυτα, δηλαδή τα φυτά που φύονται άγρια σε αλμυρά και αλατούχα εδάφη. Τα Αλόφυτα, είναι ζωτικής σημασίας για τα αλμυρά και υφάλμυρα οικοσυστήματα, καθώς απορροφούν την περίσσεια ”αλατιού”, εξισορροπώντας το περιβάλλον τους για την επιβίωση άλλων ζωικών και φυτικών ειδών.

Φυτό μονοετές, ύψους έως 70 εκ. Φυτρώνει (άγριο) κατά μήκος της ακτογραμμής σε υφάλμυρα νερά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι χρειάζεται να μετακομίσετε στην παραλία, για να καλλιεργήσετε αυτό το νόστιμο φυτό.

Η ρίζα είναι ροζ – λευκού χρώματος. Τα φύλλα είναι μικρού μεγέθους (μήκους 2 έως 7 εκατοστών και πλάτους έως 2 χιλιοστών), σε σχήμα βελόνας, σκούρου πράσινου χρώματος.

Η αλμύρα, έχει χρήση στην γαστρονομία ωμή η μαγειρεμένη. Είναι ένα υπέροχο συνοδευτικό άγριο – θαλασσινό χόρτο, που εάν μαγειρευτεί σωστά, είναι μια υπέροχη λιχουδιά, με τραγανή – ζουμερή υφή και γεύση πικρή και αλμυρή. 

Ιδανική για καλλιέργεια, από ερασιτέχνες και επαγγελματίες.

Μπορεί να καλλιεργηθεί υπαίθρια και σε μεγάλες βαθιές γλάστρες.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΑΛΜΥΡΑΣ

Προέλευσης ποικιλίας: Μεσόγειος, Μαύρη θάλασσα, βόρεια Αφρική

Καλλιεργείται από: η πρώτη χρήση της Αλμύρας, ήτανε για βιομηχανικούς σκοπούς. Στα μέσα του 15ου αιώνα, ο υαλουργός Angelo Barovier, έκαψε φυτά Αλμύρας και στις στάχτες πρόσθεσε ανθρακικό νάτριο και το μείγμα αυτό το ανακάτεψε με με σκόνη χαλαζία και διοξείδιο του μαγγανίου. Ο συνδυασμός παρήγαγε το πολυπόθητο, άχρωμο γυαλί, που αργότερα ονομάστηκε Cristallo, Murano Cristallo ή Βενετσιάνικο Κρύσταλλο. Η παραπάνω συνταγή παραγωγής άχρωμου γυαλιού, ήτανε για αιώνες ένα μεγάλο μυστικό, μέχρι και το τέλος του 19ου αιώνα που ανακαλύφθηκε η χημική μέθοδος, που αντικατέστησε την χρήση του, από την υαλουργία. Όλα αυτά τα χρόνια η χρήση της Αλμύρας στην κουζίνα, ήτανε περιορισμένη και η καλλιέργεια της άγνωστη. Οι μικρές ανάγκες για γαστρονομική χρήση, καλύπτονταν από άγρια συλλογή, σε παραθαλάσσιες περιοχές. Πριν από περίπου 20 χρόνια, κάποιοι μάγειρες, άρχισαν να την χρησιμοποιούν σε πιάτα. Η Αλμύρα ενθουσίασε και έδωσε νέες προτάσεις και χρήσεις, με αποτέλεσμα την οργανωμένη καλλιέργεια της, σε κτήματα κυρίως της μεσογείου και σε μερικές περιοχές των Η.Π.Α.

Οι δικές μας παρατηρήσεις: θα μπορούσαμε να το χαρακτηρίσουμε, ως ένα άγριο – παραθαλάσσιο χορταρικό, που μπορεί εύκολα να καλλιεργηθεί στην χώρα μας, για χρήση στην γαστρονομία. Τα τελευταία 5 χρόνια, ξεκινήσαμε στο φυτώριο μας, τους πειραματισμούς για την παραγωγή βιολογικών φυτών και την διάθεση τους σε ερασιτέχνες και επαγγελματίες. Είναι ένα ετήσιο φυτό, μικρών απαιτήσεων και υψηλών αντοχών σε ακραίες θερμοκρασίες του καλοκαιριού και μπορεί να καλλιεργηθεί, σε δύσκολα παραθαλάσσια κτήματα της χώρας μας. Η γεύση της είναι μοναδική και συνδυάζεται πολλά υλικά στην κουζίνα. Γιατί να μην υπάρχει ως σαλάτα ή γαρνιτούρα, σε καλοκαιρινά πιάτα;

Πού μπορεί να καλλιεργηθεί στη χώρα μας: σε πεδινές και κυρίως παραθαλάσσιες περιοχές της χώρας μας.

Ιδανική εποχή μεταφύτευσης; από την άνοιξη, έως τα μέσα – τέλος καλοκαιριού (ανάλογα με την περιοχή καλλιέργειας και τις θερμοκρασίες του φθινοπώρου)

Ύψος φυτού: έως 70 εκ. (μ.ο. 60 εκ.)

Χρώμα φύλλων: σκούρο πράσινο

Διάρκεια ζωής του φυτού: ετήσιο

Γεύση: τραγανή υφή – ζουμερή, θυμίζει σπανάκι ή σέσκουλο, με νότες πικρού, πικάντικου και αλμυρού

Βράβευση ποιότητας ποικιλίας:  –

Μεταφύτευση – πρώτη συγκομιδή: 30 – 50 ημέρες (ανάλογα με την εποχή και τις συνθήκες κατά την διάρκεια της καλλιέργειας)

Κατάλληλη για επαγγελματική καλλιέργεια; ΝΑΙ

Κατάλληλη για οικιακό λαχανόκηπο; ΝΑΙ

Απόδοση (παραγωγικότητα): πολύ παραγωγικό

Συσκευασία για ερασιτέχνες: δισκάκι των 8 φυτών

Συσκευασία για επαγγελματίες: δίσκος 228 φυτών (κατόπιν συνεννόησης)

Πιστοποίηση βιολογικών φυτών – φορέας: ΔΗΩ

Έλεγχος φυτοϋγείας: ΚΕΠΠΥΕΛ Γιαννιτσών

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΜΑΣ

Οικογένεια: Amaranthaceae, (παλαιότερα Chenopodiaceae)

Επιστημονική ονομασία: Salsola soda L. Το όνομα του γένους προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «salsus» ή «sallere» που σημαίνουν αλμυρά, επειδή είναι αλόφυτα ικανά να ζουν σε αλατούχα περιβάλλοντα ή λόγω της περιεκτικότητάς τους σε αλκαλικά άλατα, όπως ανθρακικά άλατα καλίου και νατρίου. 

Καταγωγή της Αλμύρας: παράλια της μεσογείου, Ελλάδα, Τουρκία, Μαρόκο, Ιταλία, Ισπανία κ.α.

Άλλες ονομασίες: Σαλσόλα, Καλιά

Διεθνείς ονομασίες: Saltwort, Agretti, Agretto, Roscano, Barba di frate ή Μonk’s beard, Senape dei monaci, Lischi, Verdura dello Shabbat, Barilla Plant, Barrilla común, Oppositeleaf Russian thistle, Soda otu, Deniz fasulyesi, Soude commune, أشنان, Slana trava, Barrilheira maior, Săricică, מִלְחִית הַבֹּרִית, Содово вълмо, Soda solnjača, Cimla e sodës, Sziki ballagófű.

Απαιτήσεις της Αλμύρας σε έδαφος: είναι φυτό πολύ χαμηλών απαιτήσεων, που μπορεί να αναπτυχθεί ακόμα και σε αλατούχα εδάφη (δίπλα στην θάλασσα. Υπερβολικές λιπάνσεις, θα μειώσουν την ποιότητα και την αντοχή των φυτών. Ιδανικά εδάφη για την καλλιέργεια της, είναι αυτά που στραγγίζουν καλά, μέσης σύστασης, με pΗ από 6 έως 8.

Λίπανση: καλό θα είναι, για να γίνει ολοκληρωμένη λίπανση, πριν από οποιαδήποτε ενέργεια σας να προχωρήσετε σε ανάλυση εδάφους. Είναι μια απλή και οικονομική μέθοδος. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας και να σας δώσουμε, όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες. Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι στην καλλιέργεια της Αλμύρας, πρέπει να δοθεί προσοχή στην επάρκεια της οργανικής ουσίας στο έδαφος.

Αποστάσεις φύτευσης:  10 – 20 εκ. μεταξύ των φυτών πάνω στην γραμμή καλλιέργειας, και 40 – 60 εκ. μεταξύ των γραμμών καλλιέργειας (η απόσταση του διαδρόμου, μεταξύ των φυτών).

Καλλιέργεια της Αλμύρας, σε γλάστρες ή δοχεία: Η καλλιέργεια της Αλμύρας σε δοχεία ή γλάστρες, θεωρείται σχετικά εύκολη, εάν ακολουθήσετε μερικούς βασικούς κανόνες. α) οι γλάστρες ή τα δοχεία που θα καλλιεργήσετε την Αλμύρα πρέπει να έχουν βάθος τουλάχιστον 20 – 30 εκ., και η διάμετρος τους στο επάνω μέρος να είναι τουλάχιστον 30 εκ. Πρέπει να προσέξετε, ώστε οι οπές στράγγισης στην βάση τους να είναι καλά ανοιχτές ή να ανοίξετε και άλλες, ώστε το νερό του ποτίσματος να στραγγίζει καλά από το υπόστρωμα. β) επιλέξτε βιολογικό υπόστρωμα για καλλιέργεια φυλλωδών λαχανικών (μαρούλι, ρόκα κ.α.). Αποφύγετε αυτά που έχουν σβόλους ή πέτρες, γιατί θα εμποδίσουν τον σχηματισμό των ριζών. Εάν έχετε δικό σας υπόστρωμα π.χ. από κομποστοποίηση και είναι καλά απολυμασμένο, κοσκινίστε το καλά και ”σπάστε” με τα χέρια σας τυχόν σβόλους, όταν το τοποθετείτε στην γλάστρα. γ) αφού γεμίσουμε τις γλάστρες μας με το υπόστρωμα, ανοίγουμε με το χέρι μας τρύπες, για να φυτέψουμε τα φυτά της Αλμύρας. Τοποθετούμε τα φυτά στο υπόστρωμα και τα σκεπάζουμε με προσοχή, ώστε η ρίζα του φυτού να είναι όλη μέσα στο υπόστρωμα. Ποτίζουμε ελαφρά, γύρω από κάθε φυτό. Σε κάθε γλάστρα, με διάμετρο 30 εκ. τοποθετούμε 3 – 4  φυτά. δ) διατηρείστε το υπόστρωμα της γλάστρας σταθερά υγρό, με μικρές ποσότητες νερού, καθ΄ όλη την διάρκεια της καλλιέργειας. ζ) τοποθετήστε τις γλάστρες σας, σε σημείο με αρκετή ηλιοφάνεια (6 – 8 ώρες την ημέρα). Όταν οι θερμοκρασίες της άνοιξης αυξηθούν, μεταφέρετε τις γλάστρες σας, σε ημι-σκιερή θέση.

Ποτίσματα στην Αλμύρα: έχει πολύ μεγάλη αντοχή στις ξερικές συνθήκες. Σε ανοιξιάτικες καλλιέργειες, είναι πιθανό το νερό της βροχής να καλύψει τις ανάγκες του φυτού σε ποτίσματα, Όμως σε ξερικές συνθήκες και σε περιπτώσεις καλοκαιρινών καλλιεργειών Αλμύρας, είναι καλό να ποτίζουμε με μικρές ποσότητες νερού, για να διατηρούμε τα φυτά υγιή και παραγωγικά.

Ποτίστε τα φυτά, πρωινές ή απογευματινές ώρες, με φειδώ και με μικρούς όγκους νερού. Δεν πρέπει να ”λιμνάζει” το νερό του ποτίσματος, γύρω από τα φυτά, γιατί είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν συνθήκες σήψεις των ριζών του φυτού. Ως μέθοδο άρδευσης, επιλέξτε αυτήν της σταγόνας (στάγδην άρδευση).

Άλλες εργασίες: α) βοτάνισμα ή σκάλισμα αγριόχορτων, β) έλεγχος για εχθρούς και ασθένειες.

Πώς και πότε γίνεται η συγκομιδή της Αλμύρας; ανάλογα την περιοχή καλλιέργειας, η συγκομιδή της Αλμύρας, ξεκινάει τέλος άνοιξης και μπορεί να ολοκληρωθεί το φθινόπωρο. Οι επαγγελματίες, κάνουν διαδοχικές μεταφυτεύσεις φυτών, ώστε όταν είναι έτοιμη για συγκομιδή μιας παρτίδα φυτών, να ακολουθεί η επόμενη και ότου καθεξής, μέχρι η τελευταία παρτίδα φυτών να συγκομιστεί το φθινόπωρο. Ξεκινούν τις μεταφυτεύσεις, μέσα άνοιξης και κάθε 20 – 30 ημέρες, προσθέτουν νέα παρτίδα φυτών, ώστε η παραγωγή να είναι διαδοχική και στα μεγέθη που αυτοί έχουν προγραμματίσει. Γιατί δεν μεταφυτεύουν όλα τα φυτά μαζί ; γιατί συνήθως σε παραγωγική καλλιέργεια, τα φυτά ξεριζώνονται, οπότε εάν τα φυτέψουν όλα μαζί η παραγωγή ”θα έρθει” μαζικά και δεν θα είναι εύκολα διαχειρίσιμη. Εναλλακτικά η Αλμύρα, μπορεί να συγκομιστεί σταδιακά ”σε χέρια”.  Σε αυτή την περίπτωση, με ένα ψαλίδι κόβουμε τους φυτά γύρω από τον κεντρικό βλαστό (συγκομιδή κλαδί – κλαδί). Συνοψίζοντας, η Αλμύρα συγκομίζετε με 2 τρόπους, α) ξεριζώνοντας όλο το φυτό, β) κλαδί – κλαδί, σταδιακά και σε διαφορετικά ”χέρια”. Στην πρώτη περίπτωση η συγκομιδή είναι μια, ενώ στην διαδοχική, μπορεί να φτάσει έως και τις πέντε ανά έτος. Σε επαγγελματική καλλιέργεια, ο συνήθης τρόπος συγκομιδής είναι ο πρώτος (ξερίζωμα όλου του φυτού), γιατί είναι αρκετά κοστοβόρα η συγκομιδή κλαδί – κλαδί.

Ανάλογα με τις συνθήκες, από την μεταφύτευση των φυτών έως και την συγκομιδή τους, απαιτείται το χρονικό διάστημα των 40 – 60 ημερών. Πρέπει να γίνεται η πολύ πρωινές ώρες ή το απόγευμα. Για νωπή κατανάλωση, επιλέγουμε τρυφερούς βλαστούς (είναι στις άκρες και είναι αρκετά λεπτοί), ενώ για μαγειρική χρήση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μεγέθη βλαστών (μαλακώνουν στο σοτάρισμα ή στο βράσιμο).

Διατήρηση και αποθήκευση: τα φύλλα μπορούμε να τα τυλίξουμε σε υγρό χαρτί κουζίνας και να τα τοποθετήσουμε στην βάση της συντήρησης (στο συρτάρι για τα φρούτα). Σε αυτές τις συνθήκες, θα διατηρηθούν για 1– 2 ημέρες.

Προσβολές από έντομα: Αφίδες (ψείρες), Σαλιγκάρια, Κάμπιες (Τριχοπλούσια κ.α.), Πιερίδα, Ακάρεα (πιθανή προσβολή από Τετράνυχο).

Προσβολές από μύκητες – βακτήρια: Ριζοκτόνια, Σκληροτήνια

Προσβολές από ιώσεις: –

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΑΛΜΥΡΑΣ 

Εκτός από νόστιμο, είναι ένα υγιεινό και πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά άγριο χόρτο. Στη λαϊκή ιατρική, τα φυτά του γένους Salsola χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για τη θεραπεία της υψηλής αρτηριακής πίεσης, της δυσκοιλιότητας και της φλεγμονής. Είναι επίσης γνωστά ως διουρητικά, καταπραϋντικά, καθαρτικά και αντιελκωτικά. Οι διουρητικές ιδιότητες της Αλμύρας (Salsola soda) αναφέρονται στο ” Handbook of Pharmaceutical Botany ” του 1804 – εκεί ονομάζεται αλμυρόχορτο και αλμυρόχορτο σόδας.

Έχει υψηλή περιεκτικότητα σε νερό και φυτικές ίνες, είναι πλούσιο σε βιταμίνη Α, ασβέστιο και φώσφορο και αποτελεί εξαιρετική πηγή χλωροφύλλης. Eίναι καλή πηγή βιταμίνης C, βιταμινών του συμπλέγματος Β, σιδήρου, καλίου και μαγνησίου, όπως το σπανάκι και άλλα φυλλώδη λαχανικά.

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΛΜΥΡΑΣ 

Πριν την χρήση της Αλμύρας στην κουζίνα, τα φυτά πρέπει να πλυθούν επιμελώς, ώστε να απομακρυνθούν σκόνες κ.α. Επίσης με ένα μαχαίρι να αφαιρεθούν οι ρίζες.

Πριν ξεκινήσετε το μαγείρεμα της, τοποθετήστε τα φυτά σε κρύο νερό. Με αυτό τον τρόπο, τα φύλλα και οι βλαστοί θα παραμείνουν τραγανοί και ζουμεροί.

Ωμή η Αλμύρα, είναι μια υπέροχη προσθήκη σε πράσινες σαλάτες, σε πατατοσαλάτες, σε ψάρια κτλ. Για ωμή χρήση, όπως έχουμε αναφέρει και παραπάνω, επιλέγουμε τις κορυφές των βλαστών, δηλαδή νεαρά τραγανά φυλλαράκια.

Εκτός από την ωμή χρήση, η Αλμύρα μπορεί να σοταριστεί, να βράσει και να γίνει ένα υπέροχο συνοδευτικό πιάτων. Μόλις μαγειρευτούν, συνιστάται να ανακατέψετε τα χόρτα σε ελαιόλαδο, χυμό λεμονιού ή άλλα συστατικά όπως μηλόξιδο. Δοκιμάστε την επίσης σε πιάτα που έχουν βάση το αυγό (ομελέτες κ.α.), σε συνταγές με τομάτα (π.χ. σάλτσες) και σε ζυμαρικά (κυρίως σπαγγέτι).

Τέλος συνδυάζετε καλά με: λεμόνι, σκόρδο, ελαιόλαδο, σκληρά τυριά, μπακαλιάρο και γαύρο, λουκάνικο, προσούτο, κρέμα γάλακτος, μαρούλι Γαλλικό ή Butterhead, φύλλα μουστάρδας, φουντούκια και κουκουνάρια, τομάτες, γλυκές πιπεριές και μανιτάρια.