Το Τσάι Παρνασσού ή Σιδερίτης, είναι ίσως, ένα από τα πιο διαδεδομένα σε κατανάλωση αφεψήματα σε όλη την Ελλάδα.
Τα τελευταία χρόνια, γίνεται ολοένα και πιο γνωστό και στην Ευρώπη, όπου το αναζητούν για τις θαυμαστές του ιδιότητες.
Οι ευεργετικές του ιδιότητες ήταν γνωστές από την αρχαιότητα. Έχουν αναφερθεί σε αυτές, ο Θεόφραστος και ο Διοσκουρίδης.
Το όνομα Σιδερίτης, που δόθηκε στα είδη του τσαγιού του βουνού, αναφέρεται στον άνθρωπο που το καταναλώνει και μετά είναι σιδερένιος. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, το Τσάι θεραπεύει τους πολεμιστές που τραυματίζονται από σιδερένια όπλα στην μάχη. Υπάρχει και μια πιο απλή εκδοχή η οποία λέει ότι το όνομα Σιδερίτης το έδωσαν στο φυτό εξαιτίας του σχήματος των πετάλων του, που μοιάζουν με την άκρη από ένα δόρυ.
Στην Ελλάδα υπάρχουν 17 είδη Σιδερίτη, όπως το τσάι του Ολύμπου, το τσάι της Κρήτης (Μαλοτήρας), το τσάι του Ταϋγέτου κ.α..
Είναι φυτό πολυετές, που φτάνει σε ύψος έως και τα 50εκ.. Τα φύλλα του μοιάζουν με λόγχες και καλύπτονται από λευκά τριχίδια, ενώ τα άνθη του είναι κίτρινου χρώματος. Ο βλαστός είναι πλαγιόκλαδος, λεπτός, ελάχιστα ξυλώδης και λίγο διακλαδισμένος.
Όλα τα είδη του Σιδερίτη (τσάι του βουνού), έχουν εξαιρετική αντοχή στην έλλειψη νερού.
Φύεται σε πλαγιές βουνών της βόρειας Ελλάδας και της Θράκης και κινδυνεύει με εξαφάνιση εξαιτίας της ληστρικής και παράνομης συγκομιδής.
Επιλέξτε τοποθεσία που να είναι ηλιόλουστη και έδαφος που να στραγγίζει καλά το νερό. Προτιμά χαλικώδη, ξερικά και ασβεστούχα εδάφη.
Οικογένεια: Lamiaceae (Χειλανθή)
Επιστημονική ονομασία: Sideritis raeseri Boiss & Heldr
Διεθνείς κοινές ονομασίες: Ironwort, Shepherd’s tea, Greek mountain tea, Bergtee, Griechischer Bergtee, Rabogatos, Garranchuelos, Zahareñas, Çaj Mali
Ύψος: 50εκ..
Ιδανικό Ph εδάφους: 6 – 8 (ουδέτερο – αλκαλικό)
Χρώμα λουλουδιών: κίτρινο
Κύκλος ζωής: 8 – 10 χρόνια
Για επαγγελματίες αγρότες: ΟΧΙ
Για ερασιτέχνες κηπουρούς: ΝΑΙ
Καλλιέργεια σε γλάστρα: ΝΑΙ (σε γλάστρες μεγάλου μεγέθους, που να στραγγίζει καλά).
Εποχή συγκομιδής: κατά την πλήρη άνθιση και όταν τα ανθοφόρα στελέχη αρχίζουν να ξυλοποιούνται, κυρίως μετά το δεύτερο έτος από την φύτευση, διότι τότε η περιεκτικότητα σε αιθέριο έλαιο, άρα και σε άρωμα, είναι η μεγαλύτερη (ανάλογα την περιοχή και το υψόμετρο, από Μάιο έως Ιούλιο).
Χρήσεις: Είναι φαρμακευτικό (αφέψημα της ξηρής δρόγης των ανθισμένων στελεχών, κυρίως για το κρυολόγημα) και μελισσοτροφικό (παραγωγή εξαιρετικού μελιού, που προέρχεται από τις μέλισσες που καταναλώνουν την γύρη του) φυτό. Έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Στην λαϊκή ιατρική, χρησιμοποιείται κατά του πονόλαιμου, του βήχα, του άγχους, και της δυσπεψίας. Έχει θετική επίδραση ενάντια στην νόσο Alzheimer και σε αντίθεση με άλλα τσάγια, δεν έχει καφεΐνη, οπότε μπορεί να καταναλώνεται όλη την ημέρα.
Κατάλληλη εποχή μεταφύτευσης : αρχές έως μέσα άνοιξης και κυρίως μέσα έως τέλη φθινοπώρου (αναλόγως το υψόμετρο και την γεωγραφική θέση).
Αποστάσεις φύτευσης: 30 – 40 εκ. στην γραμμή και 60-70 εκ. μεταξύ των γραμμών.
Ευνοϊκή συγκαλλιέργεια: Τα φυτά συντροφιάς είναι μια δοκιμασμένη στο χρόνο μέθοδος κηπουρικής, που εμπλουτίζει και προστατεύει τις ευάλωτες καλλιέργειες.
Έτσι θα λέγαμε, ότι ο σιδερίτης μπορεί να παρατηρηθεί συχνά να αναπτύσσεται με λάδανο (κίστος), και αυτά τα δύο αρωματικά φυτά θα γίνουν υπέροχοι σύντροφοι και στον κήπο σας.
Δοκιμάστε να συνδυάσετε τον σιδερίτη με άλλα φυτά ανθεκτικά στην ξηρασία, όπως το δεντρολίβανο και η λεβάντα.
Αποφύγετε να καλλιεργήσετε κοντά στο τσάι του βουνού, φυτά με μεγάλη ανάπτυξη (καλύπτουν τον ήλιο που το τσάι τον έχει μεγάλη ανάγκη) και υψηλές ανάγκες ποτίσματος.
Πότισμα γενικά: Το Τσάι του βουνού, όπως και τα περισσότερα αρωματικά φυτά, δεν αγαπάει το πολύ νερό. Στα πρώτα στάδια ανάπτυξης, μέχρι το φυτό να ‘’πιάσει’’ στο έδαφος, ποτίστε (αναλόγως το έδαφος) 1 με 2 φορές την εβδομάδα. Όταν διαπιστώσετε ότι το νεαρό φυτό σας, έχει δημιουργήσει καινούργια φύλλα, αρχίστε να μειώνετε σταδιακά τα ποτίσματα. Μετά το στάδιο των 3 πρώτων μηνών, το πότισμα μπορεί να μειωθεί σε 1 με 2 τον μήνα (κατά τους ανοιξιάτικους – θερινούς μήνες).
Εάν η καλλιέργεια γίνει στο έδαφος, προτιμήστε το πότισμά της με την μέθοδο της σταγόνας και με μικρές ποσότητες νερού. Το πολύ νερό θα προκαλέσει μυκητολογικές προσβολές στο ριζικό σύστημα και θα μειώσει την μυρωδιά του φυτού.
Δεκαπέντε ημέρες πριν την συγκομιδή, καλό θα είναι να σταματάνε εντελώς τα ποτίσματα. Κατά αυτόν τον τρόπο, δηλαδή με την έλλειψη νερού, το φυτό βελτιώνει την μυρωδιά του (αιθέρια έλαια).
Καλλιέργεια: υπαίθρια
ΠΡΟΣΟΧΗ!!! Η χρήση των αρωματικών-φαρμακευτικών φυτών, πρέπει να γίνεται με την σύμφωνη γνώμη του ιατρού σας.