Κενταύρια η κυανή (8 ΦΥΤΑ)

Βιολογικά φυτά, κυανής Κενταύριας.

Υπάρχουν πάνω από 500 είδη Κενταύριας παγκοσμίως, με ορισμένες εκτιμήσεις να ανεβάζουν τον αριθμό ακόμη και στα 700. Η μεγαλύτερη ποικιλομορφία ειδών παρατηρείται, στην περιοχή της Μεσογείου και της Δυτικής Ασίας. Η Ελλάδα είναι ιδιαίτερα πλούσια σε είδη Κενταύριας. Έχουν καταγραφεί τουλάχιστον 111 είδη στην ελληνική χλωρίδα, πολλά από τα οποία είναι ενδημικά (δηλαδή, βρίσκονται μόνο στην Ελλάδα).

Το όνομα του γένους Centaurea, προέρχεται από τον Κένταυρο Χείρωνα της ελληνικής μυθολογίας, ο οποίος λέγεται ότι χρησιμοποίησε ένα φυτό του γένους για να επουλώσει πληγές. Το όνομα του είδους, cyanus, προέρχεται από την ελληνική λέξη κυανός, η οποία σήμαινε “σκούρο μπλε” και αναφερόταν στο έντονο μπλε χρώμα του άνθους

Ένα από τα πιο δημοφιλή είδη Κενταύριας, είναι η κυανή. Ετήσιο φυτό, ύψους έως 100 εκ. (συνήθως 30 – 50 εκατοστών). Τα φύλλα, είναι λογχοειδή, σκούρο πράσινου χρώματος, με μια ελαφριά χνουδωτή υφή. Το χρώμα των πετάλων, δίνουν και την ονομασία αυτού του είδους. Είναι σκούρο μπλε χρώματος (κυανό). Τα κυανή αυτά άνθη, σχηματίζονται σε σφαιρικές ομάδες (ταξιανθίες).

Τα φύλλα και τα άνθη της κυανής Κενταύριας, είναι βρώσιμα. Τα φύλλα, όταν είναι τρυφερά και φρέσκα, μπορούν να προστεθούν σε σαλάτες. Τα άνθη, έχουν χρήσεις στην μαγειρική, στην ζαχαροπλαστική και στην λαϊκή ιατρική. 

Ιδανική ποικιλία, για καλλιέργεια από ερασιτέχνες κηπουρούς και επαγγελματίες αγρότες.

Μπορεί να καλλιεργηθεί υπαίθρια και σε μεγάλες γλάστρες.

 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΥΑΝΗΣ ΚΕΝΤΑΥΡΙΑΣ 

Προέλευσης ποικιλίας: Μεσόγειος

Από πότε καλλιεργείτε: άγνωστο

Οι δικές μας παρατηρήσεις: η κυανή Κενταύρια, είναι πολύ καλά προσαρμοσμένη στις συνθήκες της μεσογείου. Έχει αρκετά μεγάλη αντοχή, σε υψηλές και χαμηλές θερμοκρασίες και μπορεί να καλλιεργηθεί σε εδάφη μέτριας γονιμότητας, με πολύ καλά αποτελέσματα. Τα άνθη της φρέσκα ή αποξηραμένα, έχουν χρήσεις στην μαγειρική, την ζαχαροπλαστική και την λαϊκή ιατρική.

Πού μπορεί να καλλιεργηθεί στη χώρα μας: σε όλη την Ελλάδα, όταν οι συνθήκες είναι κατάλληλες για την ανάπτυξη του. Οι ιδανικές θερμοκρασίες για την ανάπτυξη του είναι από τους  15°C έως 24°C, με ελάχιστη τους – 5 έως – 10°C και μέγιστη τους 30 – 33°C.

Ιδανική εποχή μεταφύτευσης; αρχές άνοιξης και αρχές – μέσα φθινοπώρου.

Ύψος φυτού: 20 έως 100 εκατοστά

Χρώμα φύλλων: σκούρο πράσινο

Χρώμα άνθους: σκούρο μπλε (κυανό)

Διάρκεια ζωής του φυτού: ετήσιο

Γεύση – άρωμα: α) Φύλλα: τα νεαρά φύλλα, που προτιμώνται για κατανάλωση, έχουν μια πιο ήπια γεύση, ενώ τα παλαιότερα μπορεί να γίνουν πιο πικρά και ινώδη. Κάποιοι περιγράφουν τη γεύση ως ελαφρώς πικάντικη, ενώ άλλοι τη συγκρίνουν με το ραπανάκι. β) Άνθη: η γεύση τους είναι ήπια, ελαφρώς γλυκιά και ταυτόχρονα διακριτικά πικάντικη. Μερικοί άνθρωποι περιγράφουν την περιγράφουν ως παρόμοια με αυτήν του γαρίφαλου (μπαχαρικό) ή ελαφρώς πιπεράτη, χωρίς να είναι δυσάρεστα πικρή, ειδικά αν αφαιρεθεί η πράσινη βάση (κάλυκας).

Βράβευση ποιότητας ποικιλίας:  –

Μεταφύτευση – συγκομιδή: το χρονικό διάστημα αλλάζει, ανάλογα με την εποχή καλλιέργειας. Είναι συντομότερο, όταν η μεταφύτευση των φυτών γίνει την άνοιξη (70 – 100 ημέρες) και μεγαλύτερο σε φθινοπωρινή μεταφύτευση (140 – 160 ημέρες). Με άλλα λόγια, τα φυτά της άνοιξης θα ανθήσουν τέλος άνοιξης – καλοκαίρι και τα φυτά του φθινοπώρου, την άνοιξη.

Κατάλληλη για επαγγελματική καλλιέργεια; ΝΑΙ

Κατάλληλη για οικιακό λαχανόκηπο; ΝΑΙ

Απόδοση (παραγωγικότητα): πολύ παραγωγικό

Συσκευασία για ερασιτέχνες: δισκάκι των 8 φυτών

Συσκευασία για επαγγελματίες: 228 φυτών (κατόπιν συνεννόησης)

Πιστοποίηση βιολογικών φυτών – φορέας: ΔΗΩ

Έλεγχος φυτοϋγείας: ΚΕΠΠΥΕΛ Γιαννιτσών

 

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΜΑΣ

Οικογένεια: Asteraceae

Επιστημονική ονομασία: Centaurea cyanus L. 

Καταγωγή της Κενταύριας: νότια Ευρώπη και δυτική Ασία

Άλλες ονομασίες: – 

Διεθνείς ονομασίες: Cornflower, Bachelor’s Button, Bluebottle, Knapweed, Garden Knapweed, Kornblume, Bleuet, Aciano, Korenbloem, Kornblomst, Ruiskaunokki, Rukkilill, Vałoška, Yagurumagiku, Gul Makai, синя метличина, Lule misri, Albăstrea, Fioraliso, Erba stella

Ιστορικά στοιχεία για την Κενταύρια: οι αρχαίοι Αιγύπτιοι, χρησιμοποιούσαν την κυανή Κενταύρια σε διάφορες τελετουργίες. Το 1922, όταν ανακαλύφθηκε ο τάφος του Τουταγχαμών, πάνω από τις σαρκοφάγους, κρέμονταν γιρλάντες με διάφορα φυτά, όπως και άνθη της Κενταύριας. Το εντυπωσιακό ήτανε, ότι διατηρούσαν μέρος του χρώματος τους, παρ΄ ότι η ταφή, έγινε πριν 3.000 χρόνια.

Σύμφωνα με την Ελληνική μυθολογία, ο διάσημος θεραπευτής, Κένταυρος Χείρωνας, χρησιμοποίησε φυτό Κενταύριας, για να επουλώσει την πληγή ενός βέλους του Ηρακλή. Οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι ιατροί, επηρεασμένοι από τον μύθο του Χείρωνα, χρησιμοποιούσαν διάφορα είδη Κενταύριας, για ιατρικούς σκοπούς.

Τον 16ο αιώνα, ξεκίνησε η καλλιέργεια του σε κήπους ως διακοσμητικό φυτό.

Γενικά στοιχεία για την Κενταύρια: στην Ελλάδα, υπάρχουν 111 είδη, Κενταύριας, με πολλά από αυτά να είναι ενδημικά, δηλαδή υπάρχουν σε μια περιοχή της χώρα μας και πουθενά αλλού στον κόσμο. Μερικά από αυτά είναι: η Κενταύρια της Ίδης (ενδημικό της Κρήτης), η Κενταύρια του Άθωνα (ενδημικό του όρου Άθως, στο Άγιον Όρος), η Κενταύρια του Ταϋγέτου, η Κενταύρια της Αττικής κ.α.

Υπάρχουν καταγεγραμμένα 500 και πλέον είδη Κενταύριας (υπάρχουν αναφορές που μιλούν για 700 διαφορετικά είδη). Επίσης μέσω αυτών των ειδών, οι γενετιστές και οι βελτιωτές των φυτών, έχουν δημιουργήσει εκατοντάδες ποικιλίες Κενταύριας, με εμπορική χρήση, κυρίως από τον κλάδο της ανθοκομίας.

Οι κυριότερες χώρες παραγωγής της Κενταύριας είναι, η Αγγλία, ή Γαλλία, η Ιταλία, ο Καναδάς, Η.Π.Α. η Κίνα, η Ιαπωνία, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία.

Απαιτήσεις της Κενταύριας σε έδαφος: ιδανικά είναι αυτά που είναι μέσης γονιμότητας, μέσης σύστασης όπως τα αμμοπηλώδη ή πηλοαμμώδη, που δεν συγκρατούν πολύ υγρασία. Το ιδανικό ph εδάφους είναι, από το 6,6 έως το 7,8. Ανέχεται ένα ελαφρώς όξινο έδαφος (περίπου 6,0 pH), αλλά αναπτύσσεται καλύτερα σε εδάφη με υψηλότερο pH. Σε πολύ όξινα εδάφη (κάτω από 5,5 pH), μπορεί να αντιμετωπίσει προβλήματα στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών.

Λίπανση: καλό θα είναι, για να γίνει ολοκληρωμένη λίπανση, πριν από οποιαδήποτε ενέργεια σας να προχωρήσετε σε ανάλυση εδάφους. Είναι μια απλή και οικονομική μέθοδος. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας και να σας δώσουμε, όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες. Σε γενικές γραμμές, θα αναφέρουμε ότι, οι προσθήκη λιπασμάτων, πρέπει να ήπια και ισορροπημένη. Εάν το έδαφος είναι φτωχό, μπορείτε να ενσωματώσετε μια μικρή ποσότητα κομπόστ ή καλά χωνεμένης κοπριάς στο χώμα πριν τη φύτευση. Αυτό βελτιώνει τη δομή του εδάφους και παρέχει βασικά θρεπτικά συστατικά βραδείας αποδέσμευσης. 

ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ: 1) η προσθήκη λιπασμάτων, υγρών ή στερεών, πρέπει να γίνονται με προσοχή. Η υπερβολική Αζωτούχος λίπανση, θα δημιουργήσει αδύναμα φυτά, με μειωμένη ποιότητα. 2) Για την επαγγελματική καλλιέργεια της Κενταύριας, είναι απαραίτητη η πλήρης ανάλυση του εδάφους, ώστε να γίνει στοχευμένη προσθήκη λιπασμάτων, εάν αυτή είναι απαραίτητη. 3) Επειδή προτιμά ελαφρώς αλκαλικό έδαφος (pH 6,6-7,8), αν το έδαφος σας είναι όξινο, μια εφαρμογή στερεού ασβεστούχου λιπάσματος νωρίς την άνοιξη, πριν την κύρια λίπανση, μπορεί να βοηθήσει στη διατήρηση του ιδανικού pH, βελτιώνοντας έτσι και την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από το φυτό.

Αποστάσεις φύτευσης: 20 – 30 εκ. μεταξύ των φυτών πάνω στην γραμμή καλλιέργειας, και 30 – 45 εκ. μεταξύ των γραμμών καλλιέργειας (η απόσταση του διαδρόμου, μεταξύ των φυτών).

Καλλιέργεια της Κενταύριας, σε γλάστρες ή δοχεία: α) Οι γλάστρες ή τα δοχεία που θα καλλιεργήσετε την Κενταύρια, πρέπει να έχουν βάθος τουλάχιστον 20 – 30 εκ., και η διάμετρος τους στο επάνω μέρος να είναι τουλάχιστον 30 εκ. Πρέπει να προσέξετε, ώστε οι οπές στράγγισης στην βάση τους να είναι καλά ανοιχτές ή να ανοίξετε και άλλες, ώστε το νερό του ποτίσματος να στραγγίζει καλά από το υπόστρωμα. β) Επιλέξτε βιολογικό υπόστρωμα για καλλιέργεια ανθέων. Αποφύγετε αυτά που έχουν σβόλους ή πέτρες, γιατί θα εμποδίσουν τον σχηματισμό των ριζών. Εάν έχετε δικό σας υπόστρωμα π.χ. από κομποστοποίηση και είναι καλά απολυμασμένο, κοσκινίστε το καλά και ”σπάστε” με τα χέρια σας τυχόν σβόλους, όταν το τοποθετείτε στην γλάστρα. γ) Αφού γεμίσουμε τις γλάστρες μας με το υπόστρωμα, ανοίγουμε με το χέρι μας τρύπες, για να φυτέψουμε τα φυτά της Κενταύριας. Τοποθετούμε τα φυτά στο υπόστρωμα και τα σκεπάζουμε με προσοχή, ώστε η ρίζα του  να είναι όλη μέσα στο υπόστρωμα. Ποτίζουμε ελαφρά, γύρω από κάθε φυτό. Σε κάθε γλάστρα, με διάμετρο 30 εκ. τοποθετούμε 2 – 3 φυτά. δ) Διατηρείστε το υπόστρωμα της γλάστρας σταθερά υγρό, με μικρές ποσότητες νερού, καθ΄ όλη την διάρκεια της καλλιέργειας. ζ) τοποθετήστε τις γλάστρες σας, σε ημισκιερό σημείο, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια ανάπτυξης του φυτού. Όταν τα φυτά ριζώσουν, μπορείτε να τα μεταφέρετε σε ηλιόλουστη θέση (σε πολύ θερμά κλίματα, η μερική σκιά το απόγευμα μπορεί να είναι ευεργετική).

ΣΗΜΕΙΑ ΠΡΟΣΟΧΗΣ: 1) Κάθε 20 – 30 ημέρες, μπορείτε να προσθέσετε στην γλάστρα, ένα ήπιο υγρό βιολογικό λίπασμα (π.χ. υγρά φύκια). 2) Αφαιρέστε τα μαραμένα άνθη, για να ενθαρρύνετε τη συνεχή παραγωγή νέων λουλουδιών. 3) Ποτίζετε στη βάση του φυτού, αποφεύγοντας να βρέχετε τα φύλλα για να προλάβετε μυκητολογικές ασθένειες.

Ποτίσματα στην Κενταύρια: είναι ένα φυτό που προτιμά το έδαφος να είναι ελαφρώς υγρό αλλά ποτέ μουλιασμένο. Η σωστή διαχείριση του ποτίσματος είναι ζωτικής σημασίας, καθώς είναι φυτό ευαίσθητο στη σήψη των ριζών.

Όταν καλλιεργείται η Κενταύρια σε γλάστρα, θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το υπόστρωμα, στεγνώνει πιο γρήγορα από το έδαφος, οπότε τα ποτίσματα, είναι πιθανό να διπλασιαστούν. Επίσης, εάν ζείτε σε ψυχρότερες περιοχές, μεταφέρετε τη γλάστρα σε εσωτερικό χώρο (π.χ. φωτεινό περβάζι, κλειστή βεράντα, θερμοκήπιο) πριν τον πρώτο παγετό του φθινοπώρου. Μπορεί να συνεχίσει να αναπτύσσεται ως φυτό εσωτερικού χώρου, αν έχει αρκετό φως.

Άλλες εργασίες: α) βοτάνισμα ή σκάλισμα αγριόχορτων, β) έλεγχος για εχθρούς και ασθένειες, γ) η αφαίρεση των μαραμένων ανθέων, ενθαρρύνει την ανάπτυξη νέων τρυφερών φύλλων, δ) κορφολόγημα: για να προωθήσετε τη θαμνώδη και συμπαγή ανάπτυξη, κόψτε (με το χέρι ή ένα ψαλίδι), τις κορυφές των νεαρών βλαστών, μετά την ολοκλήρωση της ανθοφορίας, ε) σε περιοχές με παρατεταμένους παγετούς, καλό θα είναι να μεταφέρετε τις γλάστρες σε εσωτερικό χώρο, (κοντά σε παράθυρο) και σε φυτά που είναι στο έδαφος, μπορείτε να τα προφυλάξετε με άχυρο (τα σκεπάζουμε ελαφριά με άχυρο).

Πώς και πότε γίνεται η της Κενταύριας; 1) Για χρήση στην κουζίνα και την ζαχαροπλαστική (βρώσιμα άνθη): συλλέγουμε μόνο τα άνθη που έχουν ”ανοίξει” καλά, είναι καλά σχηματισμένα και έχουν ζωηρά χρώματα. Τα άνθη της Κενταύριας, σχηματίζονται σε ομάδες (ταξιανθίες), οπότε με ένα ψαλίδι κόβουμε το μπουμπούκι (την ανθοταξία) στην βάση της. Η καλύτερη ώρα για συγκομιδή, είναι το πρωί. 2) Για χρήση ως κομμένο λουλούδι σε βάζο: με ένα ψαλίδι, κόβουμε τους βλαστούς (μίσχους), κάνοντας μια λοξή τομή, κοντά στην βάση του φυτού. Η καλύτερη στιγμή για συγκομιδή, είναι το 1/3 ή 1/2 των ανθέων έχει ανοίξει. Τα υπόλοιπα θα ανοίξουν μέσα στο βάζο. Αμέσως μετά την κοπή, αφαιρούμε τα φύλλα από τους βλαστούς και τους τοποθετούμε σε δοχείο με νερό.

Προετοιμασία πριν την κατανάλωση: αμέσως μετά την συγκομιδή, τα άνθη πρέπει να καθαριστούν και να ετοιμαστούν για χρήση στην μαγειρική και την ζαχαροπλαστική, α) τοποθετούμε τα άνθη σε ένα δοχείο με δροσερό νερό και τα ανακινούμε απαλά για να καθαρίσουν από σκόνες ή άλλες ξένες ύλες, β) ακολουθεί το στέγνωμα τους, σε μια πετσέτα ή σε χαρτί κουζίνας.

Διατήρηση και αποθήκευση: α) Στην συντήρηση του ψυγείου: χρησιμοποιήστε ένα καθαρό, αεροστεγές πλαστικό δοχείο. Τοποθετήστε μια ελαφρώς υγρή χαρτοπετσέτα στον πάτο του δοχείου και βάλτε τα άνθη από πάνω. Αυτό βοηθά στη διατήρηση της υγρασίας και αποτρέπει το μαρασμό. Αποφύγετε να αποθηκεύετε τα άνθη κοντά σε φρούτα και λαχανικά, καθώς αυτά εκπέμπουν αέριο αιθυλένιο, το οποίο επιταχύνει το μαρασμό των λουλουδιών. Σε αυτές τις συνθήκες, θα διατηρηθούν 2 – 3 ημέρες. β) Κατάψυξη ανθέων σε παγάκια: οι πιο βολικές παγοθήκες είναι αυτές που είναι από σιλικόνη. Γεμίζουμε την παγοθήκη μέχρι με την μέση. Σε κάθε θήκη, βάζουμε 2 – 3 άνθη και την τοποθετούμε στην κατάψυξη για 20 – 30 λεπτά. Μόλις αρχίσουν να παγώνουν (σε 20 – 30 λεπτά), τις αφαιρούμε και γεμίζουμε νερό μέχρι πάνω και την επιστρέφουμε ξανά στην κατάψυξη, μέχρι να παγώσει τελείως. Με αυτόν τον τρόπο, του σταδιακού γεμίσματος και παγώματος των ανθέων, το τελικό αποτέλεσμα είναι πολύ όμορφο.

Προσβολές από έντομα – ζώα: Αφίδες, Θρίπες, Σαλιγκάρια

Προσβολές από μύκητες – βακτήρια: Ωίδιο, Σκωρίαση, Πύθιο, Φυτόφθορα

Προσβολές από ιώσεις: – 

 

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΕΝΤΑΥΡΙΑΣ 

Χρήσεις της Κενταύριας στην γαστρονομία: Τα πέταλα προσθέτουν χρώμα και μια διακριτική, ελαφρώς πικάντικη γεύση σε αλμυρά πιάτα, όπως: Σαλάτες: Είναι η πιο κοινή χρήση. Τα φρέσκα μπλε πέταλα, πασπαλίζονται πάνω από πράσινες σαλάτες ή φρουτοσαλάτες για χρωματική αντίθεση. Πιάτα με ρύζι: Μπορούν να προστεθούν σε ριζότο ή άλλα πιάτα με ρύζι λίγο πριν το σερβίρισμα. Τυριά: Χρησιμοποιούνται ως γαρνιτούρα σε πλατό τυριών. 

Τα νεαρά φύλλα, μπορούν να καταναλωθούν φρέσκα, μαζί με άλλα φυλλώδη λαχανικά σε σαλάτες.

Χρήσεις της Κενταύριας στην ζαχαροπλαστική: η χρήση τους είναι κυρίως διακοσμητική, αλλά προσθέτουν και μια διακριτική γεύση σε διάφορες παρασκευές. Πασπαλίζονται πάνω από κέικ, μπισκότα, muffins, παγωτά, σορμπέ και άλλα γλυκά. Μπορούν να ενσωματωθούν στη ζύμη για να δώσουν διακριτικό χρώμα (π.χ. σε μπισκότα).

Διακόσμηση εσωτερικών χώρων: Φρέσκα Άνθη σε Βάζο: Έχουν καλή διάρκεια ζωής μετά την κοπή (5-8 ημέρες) και το έντονο μπλε τους χρώμα είναι περιζήτητο σε ανθοδέσμες, μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλα λουλούδια. Αποξηραμένα Άνθη: Το χρώμα των ανθέων διατηρείται εξαιρετικά καλά κατά την αποξήρανση. 

Διακόσμηση σε κήπους: είναι ένα υπέροχο διακοσμητικό φυτό, για παρτέρια και γλάστρες.