Καυκαλήθρα ή Μοσχολάχανο (8 ΦΥΤΑ)

Βιολογικά φυτά Καυκαλήθρας ή Μοσχολάχανου.

Ένα φημισμένο άγριο χόρτο της Ελληνικής υπαίθρου, πολύ αγαπητό σε όλη την Ελλάδα, κυρίως όμως των νότιων και νησιωτικών περιοχών της χώρας μας. Καλλιεργείτε κυρίως στην Ελλάδα και στην νότια Ιταλία.

Φυτό πολυετές όταν είναι στην φύση και ετήσιο όταν καλλιεργείτε. Το ύψος του ποικίλει από 15 έως 50 εκ. Τα φύλλα είναι μικρά, οδοντωτού σχήματος, με μέση διάμετρο τα 2 έως 4 εκατοστά. Το χρώμα τους στο επάνω μέρος είναι σκούρο πράσινο, ενώ στο κάτω ανοιχτό πράσινο. Οι μίσχοι είναι ελαφρώς καμπυλωτοί, τριγωνικοί, ανοιχτού πράσινου και μωβ χρώματος. Η ρίζα του φυτού, αναπτύσσεται σε μεγάλο βάθος μέσα στο έδαφος, κάτι που το κάνει ανθεκτικό στην έλλειψη νερού και η ιδανική θερμοκρασία για την ανάπτυξη της είναι από τους 20 έως τους 30℃. (όριο αντοχής, χαμηλών θερμοκρασιών 0℃).

Η Καυκαλήθρα είναι ένα υπέροχο μυρωδικό – άγριο χόρτο της χώρας μας. Η μυρωδιά της είναι χαρακτηριστική και θυμίζει αυτή του μοσχοκάρυδου και του γλυκάνισου. Η γεύση των φύλλων  της, είναι ήπια γλυκιά, με πικάντικους τόνους. 

Ιδανική για καλλιέργεια από ερασιτέχνες και επαγγελματίες.

Μπορεί να καλλιεργηθεί υπαίθρια και σε μεγάλες γλάστρες.

 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΚΑΥΚΑΛΗΘΡΑΣ Ή ΜΟΣΧΟΛΑΧΑΝΟΥ

Προέλευσης ποικιλίας: Μεσόγειος και δυτική Ασία

Καλλιεργείται από: είναι γνωστή από την αρχαιότητα. Πολλοί πιστεύουν ότι, στο περίφημο περιδέραιο των Μαλλιών που ανήκει στον Μινωικό πολιτισμό, απεικονίζονται οι σπόροι της Καυκαλήθρας. Ο Θεόφραστος, ο Διοσκουρίδης και ο Ησύχιος την αναφέρουν ως ”καυκαλίς” και είχε χρήσεις ως φαρμακευτικό ή αρτυματικό φυτό (μυρωδικό).

Οι δικές μας παρατηρήσεις: ένα φανταστικό άγριο χόρτο – μυρωδικό, σχετικά άγνωστο στην χώρα μας. Στην νότια Ελλάδα και κυρίως στην νησιωτική, είναι γνωστή η Καυκαλήθρα. Φυτό μικρών απαιτήσεων, εύκολο στην καλλιέργεια του, που είναι και μικρής διάρκειας. Επιλέξτε μια ηλιόλουστη θέση στον κήπο και προσέξτε τα φυτά στην αρχή μέχρι να ”ριζώσουν” στο έδαφος. Δοκιμάστε το σε άπειρες συνταγές, ωμό ή μαγειρεμένο. Λιτό και υπέροχο, όπως και η κουζίνας μας !!!

Πού μπορεί να καλλιεργηθεί στη χώρα μας: αυτοφύεται σε όλη τη χώρα, σε καλλιεργημένα και μη χωράφια, σε λιβάδια και σε παρτέρια σε υψόμετρο από 0 έως 1350 μέτρα

Ιδανική εποχή μεταφύτευσης; αρχές – μέσα άνοιξης και αρχές – μέσα φθινοπώρου (κυρίως στις νότιες περιοχές της χώρας μας)

Ύψος φυτού: έως 50 εκ. (μ.ο. 40 εκ.)

Χρώμα φύλλων: σκούρο πράσινο

Διάρκεια ζωής του φυτού: ετήσιο (όταν καλλιεργείτε), πολυετές στην φύση (3 – 5 χρόνια)

Γεύση: τραγανή – ελαφρώς ”μαστιχωτή” υφή, με ήπια γλυκιά γεύση, με ελαφρώς πικάντικους τόνους. Το άρωμα της είναι πολύ χαρακτηριστικό και δυνατό και θυμίζει αυτό του γλυκάνισου και του μοσχοκάρυδου

Βράβευση ποιότητας ποικιλίας:  –

Μεταφύτευση – πρώτη συγκομιδή: 30 – 50 ημέρες (ανάλογα με την εποχή και τις συνθήκες κατά την διάρκεια της καλλιέργειας)

Κατάλληλη για επαγγελματική καλλιέργεια; ΝΑΙ

Κατάλληλη για οικιακό λαχανόκηπο; ΝΑΙ

Απόδοση (παραγωγικότητα): πολύ παραγωγικό

Συσκευασία για ερασιτέχνες: δισκάκι των 8 φυτών

Συσκευασία για επαγγελματίες: δίσκος 228 φυτών (κατόπιν συνεννόησης)

Πιστοποίηση βιολογικών φυτών – φορέας: ΔΗΩ

Έλεγχος φυτοϋγείας: ΚΕΠΠΥΕΛ Γιαννιτσών

 

ΟΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΜΑΣ

Οικογένεια: Apiaceae ή Umbelliferae

Επιστημονική ονομασία: Tordylium apulum L.

Καταγωγή της Καυκαλήθρας: Μεσόγειος και δυτική Ασία. Έχει ισχυρή παρουσία στην Ελλάδα. Ιταλία και Μάλτα.

Άλλες ονομασίες: Καυκαλίδα, Αγριοκουτσουνάδα, Μοσχαπιδιά, Μοσχολάχανο, Καυκαλίθρα, Μυριστήρα

Διεθνείς ονομασίες: Mediterranean Hartwort, Hartwort, Ombrellino Pugliese, Tordilio Apulo, Ħaxixet it-trieraħ, Zapalička apulská

Απαιτήσεις της Καυκαλήθρας σε έδαφος: είναι φυτό πολύ χαμηλών απαιτήσεων, που μπορεί να αναπτυχθεί σε ποικιλία εδαφών. Ιδανικά εδάφη για την καλλιέργεια της, είναι αυτά που στραγγίζουν καλά, μέσης σύστασης, με pΗ από 6 έως 7.

Λίπανση: καλό θα είναι, για να γίνει ολοκληρωμένη λίπανση, πριν από οποιαδήποτε ενέργεια σας να προχωρήσετε σε ανάλυση εδάφους. Είναι μια απλή και οικονομική μέθοδος. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μας και να σας δώσουμε, όλες τις απαιτούμενες πληροφορίες. Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε ότι στην καλλιέργεια της Καυκαλήθρας, πρέπει να δοθεί προσοχή στην επάρκεια της οργανικής ουσίας στο έδαφος.

Αποστάσεις φύτευσης:  30 – 40 εκ. μεταξύ των φυτών πάνω στην γραμμή καλλιέργειας, και 50 – 60 εκ. μεταξύ των γραμμών καλλιέργειας (η απόσταση του διαδρόμου, μεταξύ των φυτών).

Καλλιέργεια της Καυκαλήθρας, σε γλάστρες ή δοχεία: Η καλλιέργεια της Καυκαλήθρας σε δοχεία ή γλάστρες, θεωρείται σχετικά εύκολη, εάν ακολουθήσετε μερικούς βασικούς κανόνες. α) οι γλάστρες ή τα δοχεία που θα καλλιεργήσετε την Καυκαλήθρα πρέπει να έχουν βάθος τουλάχιστον 20 – 30 εκ., και η διάμετρος τους στο επάνω μέρος να είναι τουλάχιστον 30 εκ. Πρέπει να προσέξετε, ώστε οι οπές στράγγισης στην βάση τους να είναι καλά ανοιχτές ή να ανοίξετε και άλλες, ώστε το νερό του ποτίσματος να στραγγίζει καλά από το υπόστρωμα. β) επιλέξτε βιολογικό υπόστρωμα για καλλιέργεια φυλλωδών λαχανικών (μαρούλι, ρόκα κ.α.). Αποφύγετε αυτά που έχουν σβόλους ή πέτρες, γιατί θα εμποδίσουν τον σχηματισμό των ριζών. Εάν έχετε δικό σας υπόστρωμα π.χ. από κομποστοποίηση και είναι καλά απολυμασμένο, κοσκινίστε το καλά και ”σπάστε” με τα χέρια σας τυχόν σβόλους, όταν το τοποθετείτε στην γλάστρα. γ) αφού γεμίσουμε τις γλάστρες μας με το υπόστρωμα, ανοίγουμε με το χέρι μας τρύπες, για να φυτέψουμε τα φυτά της Καυκαλήθρας. Τοποθετούμε τα φυτά στο υπόστρωμα και τα σκεπάζουμε με προσοχή, ώστε η ρίζα του φυτού να είναι όλη μέσα στο υπόστρωμα. Ποτίζουμε ελαφρά, γύρω από κάθε φυτό. Σε κάθε γλάστρα, με διάμετρο 30 εκ. τοποθετούμε 3 – 4  φυτά. δ) διατηρείστε το υπόστρωμα της γλάστρας σταθερά υγρό, με μικρές ποσότητες νερού, καθ΄ όλη την διάρκεια της καλλιέργειας. ζ) τοποθετήστε τις γλάστρες σας, σε σημείο με αρκετή ηλιοφάνεια (6 – 8 ώρες την ημέρα). Όταν οι θερμοκρασίες της άνοιξης αυξηθούν, μεταφέρετε τις γλάστρες σας, σε ημι-σκιερή θέση.

Ποτίσματα στην Καυκαλήθρα: έχει πολύ μεγάλη αντοχή στις ξερικές συνθήκες. Σε ανοιξιάτικες καλλιέργειες, είναι πιθανό το νερό της βροχής να καλύψει τις ανάγκες του φυτού σε ποτίσματα, Όμως σε ξερικές συνθήκες και σε περιπτώσεις καλοκαιρινών καλλιεργειών Καυκαλήθρας, είναι καλό να ποτίζουμε με μικρές ποσότητες νερού, για να διατηρούμε τα φυτά υγιή και παραγωγικά.

Ποτίστε τα φυτά, πρωινές ή απογευματινές ώρες, με φειδώ και με μικρούς όγκους νερού. Δεν πρέπει να ”λιμνάζει” το νερό του ποτίσματος, γύρω από τα φυτά, γιατί είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθούν συνθήκες σήψεις των ριζών του φυτού. Ως μέθοδο άρδευσης, επιλέξτε αυτήν της σταγόνας (στάγδην άρδευση).

Άλλες εργασίες: α) βοτάνισμα ή σκάλισμα αγριόχορτων, β) έλεγχος για εχθρούς και ασθένειες.

Πώς και πότε γίνεται η συγκομιδή της Καυκαλήθρας; η συγκομιδή ξεκινάει 30 – 50 ημέρες, από την μεταφύτευση των φυτών στο έδαφος ή στην γλάστρα. Όπως έχουμε αναφέρει και σε προηγούμενη ενότητα, η Καυκαλήθρα όταν καλλιεργείτε είναι ετήσιο φυτό, οπότε η συγκομιδή ξεκινάει στα μέσα – τέλος της άνοιξης και ολοκληρώνετε συνήθως στις αρχές καλοκαιριού (ανοιξιάτικη καλλιέργεια). Σε περιοχές με ήπιες θερμοκρασίες τον χειμώνα (νότια Ελλάδα), η μεταφύτευση των φυτών μπορεί να ξεκινήσει αρχές – μέσα φθινοπώρου και η συγκομιδή να ξεκινήσει αρχές – μέσα χειμώνα (χειμερινή καλλιέργεια).

Η συγκομιδή γίνεται με δύο τρόπους: α) Διαδοχική συγκομιδή κλαδί – κλαδί. Είναι ο πιο συνήθης τρόπος και αυτός που ενδείκνυται για συγκομιδή νωπών φύλλων. Με ένα ψαλίδι ή κοφτερό μαχαίρι, κόβουμε τρυφερά μέρη του φυτού, πριν την άνθηση του και όταν αυτό έχει ύψος τουλάχιστον 30 – 40 εκ. β) Ξερίζωμα φυτών. Όταν το φυτό, φτάσει στην πλήρη άνθιση του, το ξεριζώνουμε από το έδαφος, τραβώντας το από την βάση του. Είναι ο μοναδικός και ορθός τρόπος, όταν ο στόχος μας είναι να αποξηράνουμε την Καυκαλήθρα για να δημιουργήσουμε καρύκευμα (μπαχαρικό) ή τσάι.

Σε όλες τις περιπτώσεις, η συγκομιδή γίνεται πολύ πρωινές ώρες ή το απόγευμα. Για νωπή κατανάλωση, επιλέγουμε τρυφερούς βλαστούς (είναι στις άκρες και είναι αρκετά λεπτοί), ενώ για μαγειρική χρήση, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μεγέθη βλαστών (μαλακώνουν στο σοτάρισμα ή στο βράσιμο).

Διατήρηση και αποθήκευση: τα φύλλα μπορούμε να τα τυλίξουμε σε υγρό χαρτί κουζίνας και να τα τοποθετήσουμε στην βάση της συντήρησης (στο συρτάρι για τα φρούτα). Σε αυτές τις συνθήκες, θα διατηρηθούν για 1– 2 ημέρες.

Προσβολές από έντομα: (δεν υπάρχει σχετική έρευνα) πιθανή προσβολή από, Αφίδες, Αλευρώδης, Τετράνυχος

Προσβολές από μύκητες – βακτήρια: (δεν υπάρχει σχετική έρευνα) πιθανή προβολή από, Ωίδιο, Σκωρίαση

Προσβολές από ιώσεις: (δεν υπάρχει σχετική έρευνα)

 

ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΑΥΚΑΛΗΘΡΑΣ Ή ΜΟΣΧΟΛΑΧΑΝΟΥ 

Θεωρείται σημαντικό φαρμακευτικό φυτό, σε πολλά παραδοσιακά φαρμακευτικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένης της Αγιουρβέδα και της ιατρικής Unani. Περιέχει αρκετές βιοδραστικές ενώσεις, όπως φλαβονοειδή, κουμαρίνες, σεσκιτερπένια και αιθέρια έλαια. Αυτές οι ενώσεις είναι υπεύθυνες για τις διάφορες φαρμακολογικές δραστηριότητες του φυτού. Το αιθέριο έλαιο που εξάγεται από την Καυκαλήθρα έχει βρεθεί ότι, διαθέτει ισχυρές αντιβακτηριακές και αντιμυκητιακές ιδιότητες.

Η βαθιά ρίζα της, προστατεύει τα εδάφη από την διάβρωση και βελτιώνει την γονιμότητα τους.

Τα άνθη του φυτού, προσελκύουν μεγάλη ποικιλία εντόμων που συμβάλουν στην επικονίαση των φυτών (μέλισσες, πεταλούδες κ.α.).

Η Καυκαλήθρα, έχει χρήσεις στην κουζίνα, ωμή ή μαγειρεμένη. Ωμή είναι πολύ νόστιμη προσθήκη σε σαλάτες, ή ως γαρνιτούρα. Σε πολλές περιοχές της νότιας κυρίως Ελλάδας, την βράζουν και την προσθέτουν σε σαλάτες μαζί με άλλα χόρτα, την χρησιμοποιούν ως γέμιση σε σπιτικές πίτες, την προσθέτουν σε σούπες, φασολάδες, σε κεφτέδες φάβας και τέλος είναι υπέροχη φρικασέ.

Ταιριάζει καλά, σε παρασκευές που περιέχουν: σπανάκι, σέσκουλο, λάχανο, δυόσμο, μαϊντανό, άνηθο και τυριά όπως την φέτα, την μυζήθρα και την γραβιέρα και τέλος κρεμμύδια και σκόρδο.